خطیب‌زاده: گفت‌وگو با اروپا ادامه می‌یابد/ ایران آماده دفاع از حقوق هسته‌ای صلح‌آمیز خود است

سعید خطیب زاده، معاون وزیر امور خارجه و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه با تلویزیون A Haber ترکیه با بیان این که تصمیم ما این است که تعامل با اروپا را ادامه دهیم، تاکید کرد: ایران آماده دفاع از حقوق هسته‌ای صلح‌آمیز خود است. ایران بخش قابل توجهی از منابع و انرژی خود را به این برنامه صلح‌آمیز اختصاص داده است و نمی‌توانند ایران را از آن محروم کنند. 

 متن این مصاحبه به این شرح است:

سوال: جناب خطیب زاده، به ترکیه و به تلویزیون A Haberخوش آمدید. من چند سوال در مورد تحولات اخیر دارم. سوال اول من این است: ایران و کشورهای E3 (سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس) اخیراً برای دومین بار در استانبول گردهم آمدند. هر دو طرف توافق کردند که مذاکرات را با هدف شکستن بن‌بست بر سر برنامه هسته‌ای ایران ادامه دهند. آیا دور جدیدی از مذاکرات در آینده نزدیک برنامه‌ریزی شده است؟ این مذاکرات از دیدگاه ایران چگونه پیش می‌رود؟ خیلی ممنون.

خیلی خوشحالم که دوباره فرصتی پیش آمد تا اینجا باشم و با شما و بینندگانتان صحبت کنم. بله، ما در استانبول بودیم و فکر می‌کنم مذاکرات صمیمانه و دوستانه‌ای داشتیم. در عین حال، می‌توانم بگویم که ما گفتگوهای بسیار صریحی در مورد موضوعات مورد نظر و دغدغه مشترک داشتیم.

مایلم از دولت ترکیه، رئیس جمهور اردوغان، وزیر امور خارجه و همه کسانی که در برگزاری این نشست که نشان دهنده اهمیتی است که ما برای روابط دوجانبه خود قائلیم، مشارکت داشتند، تشکر کنم. برگزاری این نشست در ترکیه نشان می‌دهد که تا چه میزان ترکیه را به عنوان محل مناسبی برای میزبانی چنین بحث‌های مهمی می‌بینیم. 

تصمیم ما این است که تعامل با اروپا را ادامه دهیم. همانطور که احتمالاً می‌دانید، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، موسوم به توافق هسته‌ای ایران، توافقی است که برای سال‌ها پس از خروج ایالات متحده از برجام تحت فشار بوده است. همانطور که می‌دانید، ایران با توجه به درخواست اروپا که وعده جبران خسارت های خروج آمریکا از برجام را داده بود، از برجام خارج نشد و حتی تعهدات خود را کاهش نداد و یک سال صبر استراتژیک نشان داد. 

ما تصمیم گرفتیم این صبر استراتژیک را به کار بگیریم. متأسفانه، اروپایی‌ها نتوانستند هیچ کار معناداری انجام دهند. در واقع، آنها اراده کافی برای جبران خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام را نداشتند.

سپس، البته، ایران تصمیم گرفت با کاهش تعهدات خود ذیل برجام، تعادل میان تعهدات دو طرف ایجاد کند. به هر حال اکنون تصمیم به ادامه مذاکرات با اروپا گرفته‌ایم و این کار را خواهیم کرد. اما باید مراقب و هوشیار باشیم تا اطمینان حاصل کنیم که هیچکس از این موضوع سوءاستفاده نکرده و از آن به عنوان ابزاری در جعبه ابزار سیاست خارجی خود برای فشار بر ایران استفاده نمی‌کند. ما امیدواریم که اروپایی‌ها درک کنند که اگر هدف، رسیدن به یک تفاهم معنادار بین دو طرف باشد، هر چیزی ممکن است.

سوال: نقش ترکیه در این مذاکرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همانطور که گفتم، همین که تصمیم گرفتیم این دور از مذاکرات را در ترکیه برگزار کنیم، نشان می‌دهد که ما چقدر به ترکیه اعتماد داریم و کشور دوست ترکیه و دولت ترکیه می‌توانند این مذاکرات مهم را سازماندهی و میزبانی کنند. ما معتقدیم که در صورت نیاز در آینده، می‌توانیم روی میزبانی چنین جلسات مهمی توسط ترکیه حساب کنیم.

سوال: اسرائیل به خاک و زیرساخت‌های نظامی شما حمله کرد. آمریکا نیز در این حملات شرکت داشت و تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار داد. وضعیت فعلی تأسیسات هسته‌ای ایران چگونه است؟

بله، اسرائیل حمله‌ای را علیه کشور ما آغاز کرد. کشور من مورد حمله قرار گرفت، اما نه فقط توسط اسرائیل. این یک حمله و تجاوز بسیار هماهنگ توسط اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها بود. در واقع، وقتی اسرائیل شروع به ترور در ایران کرد، ما در بحبوحه مذاکرات بودیم و آنها فرماندهان ما که در حین انجام وظیفه نبودند، نیمه شب، در حالی که با خانواده هایشان بودند، ترور کردند.

آنها حتی همسایگان و محل زندگی این فرماندهان را نیز هدف قرار دادند. بنابراین، هدف واقعی آنها فقط تأسیسات هسته‌ای که شما به آن اشاره کردید نبود؛  البته حمله به تأسیسات هسته‌ای نقض فاحش قوانین بین‌المللی است و شاید بدترین نقض قوانین بین‌المللی باشد، زیرا تمام تأسیسات هسته‌ای ما تحت پادمان و تحت نظارت مداوم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودند.

همه آنها تأسیسات اعلام شده بودند و در حال فعالیت بودند. دستگاه‌ها در آنجا نصب بودند و کار می‌کردند. بنابراین، کاری که آمریکایی‌ها و اسرائیل انجام دادند نقض فاحش قوانین بین‌المللی است و باید توسط مقامات مسئول بین‌المللی مورد رسیدگی قرار گیرد.

ایران قطعاً این موضوع را پیگیری خواهد کرد. اما آنچه مهم است این است که ایران آماده دفاع از حقوق هسته‌ای صلح‌آمیز خود است. ایران بخش قابل توجهی از منابع و انرژی خود را به این برنامه صلح‌آمیز اختصاص داده است و آنها نمی‌توانند ایران را از آن محروم کنند.

بنابراین، اگرچه به سایت‌ها و تأسیسات هسته‌ای ما حمله کرده‌اند، اما نتوانستند اراده ایران برای فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای را از بین ببرند و این تا ابد ادامه خواهد داشت.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، می‌گوید که تحت هیچ شرایطی نمی‌خواهد ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد. آیا مذاکراتی بین آمریکا و ایران انجام خواهد شد؟ آیا مذاکراتی پشت پرده بین مقامات وجود دارد؟

من فکر می‌کنم اگر دغدغه اصلی رئیس جمهور ترامپ اطمینان از صلح‌آمیز ماندن برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران برای همیشه بود، باید حداقل به حرف و کزارش مقامات خودش توجه می کرد. همانطور که احتمالاً می‌دانید، مقامات آمریکایی مسئول گزارش به عموم و رئیس جمهور - قبل از شروع حمله - به روشنی اعلام کردند که هیچ مدرکی دال بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران برای اهدافی غیر از اهداف صلح‌آمیز است، ندارند. بنابراین اگر این نگرانی اصلی ترامپ بود، فکر می‌کنم مذاکرات یک گزینه بود. کاری که او در عوض انجام داد حمله و بمباران تأسیسات هسته‌ای ما بود - تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز و همانطور که اشاره کردم، تحت نظارت سازمان ملل. اگر نیت واقعی، صلح آمیز ماندن فعالیت های هسته ای ایران تا ابد باشد، ایران همواره آماده بوده تضامین لازم را بدهد. ایران آماده بود و آماده است هر گونه ضمانت در مورد حرکت در چارچوب آژانس بین المللی انرژی اتمی و معاهده منع اشاعه سلاح های هسته ای که عضو آن است را به مراجع و سازمان های مسئول بدهد. اما اگر این بهانه ای برای امریکایی ها جهت محروم کردن ایران از حقوق هسته ای صلح آمیز باشد، شانس موفقیت در این زمینه را ندارند. 

زمانیکه مذاکرات دور قبلی را شروع کردیم، بین ایران و امریکا اعتمادی وجود نداشت، ولی می توانم بگویم الان بدتر شده و بعد از حمله، موضوعات زیادی در میدان تغییر کرد. رابطه میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران و معاهده منع اشاعه سلاح های هسته ای و ایران و امریکا بعد از حمله تغییر کرد؛ به گونه ای که ایران نه تنها اعتمادی نمانده است، بلکه در عین حال دلایل زیادی برای مشکوک بودن ایران به نیت واقعی امریکایی ها که ادعا می کنند خواستار شروع مذاکرات هستند، وجود دارد. پیام های ضد و نقیض می دهند. می گویند برای دور جدید مذاکرات آماده اند، اما ما باید اطمینان حاصل کنیم که از این به عنوان بهانه ای برای حملات جدید استفاده نخواهند کرد و یا از این مذاکرات برای اینکه دیپلماسی را به بن بست بکشانند، سوءاستفاده نخواهند کرد. ما زمانیکه مذاکره می کنیم، باید مطمئن شویم که آنها هم به یک مذاکره نتیجه محور پایبند هستند که این هم برای آغاز یک مذاکره معنی دار ضروری است. 

بعلاوه اگر چیزی به معنای مذاکره میان ایران و امریکا مطرح شود، بسیار مهم است که هر کس بداند این «یک مذاکره مسلح» خواهد بود. ایران نمی تواند واقعیت حمله به او در حالیکه در وسط مذاکرات با امریکایی ها بود را نادیده بگیرد. انگشتانمان روی ماشه، هوشیار و مراقب هستیم. زیرا واقعاً نمی توانیم به پایبندی طرف مقابل به مذاکره اعتماد کنیم. 

حملات و تجاوزگری های اسرائیل در منطقه ادامه دارد. پیوسته به غزه، لبنان، سوریه و یمن حمله می کند. اگر اسرائیل دوباره به ایران حمله کند، چگونه پاسخ خواهید داد؟ 

اسرائیلی ها سعی دارند هژمونی خود بر کشورهای دیگر را تحمیل کرده و مقاومت را از بین برده و خلع سلاح کنند. کاری که در غزه کردند، علاوه بر کشتن بیش از ۶۰ هزار انسان بی گناه، کوچاندن مردم کرانه باختری با اعمال زور، پاکسازی نژادی مردم فلسطین و نسل کشی آنهم بر روی آنتن زنده است. اکنون حتی از اشغال کامل غزه نیز سخن به میان می آورند. رویدادها نشان می دهد که اسرائیل برای غیرممکن شدن تشکیل دولت فلسطین بدنبال از بین بردن سرزمین، مردم و حاکمیت ملی فلسطینی است. واقعیت میدانی به این شکل است. همه باید این را بدانند زمانیکه حمله به کشورهای دیگر، الحاق سرزمین آنها و اعمال ظلم مانند آنچه که در غزه، لبنان و سوریه دیدیم، مطرح شود، دیگر هیچ خط قرمزی برای اسرائیل وجود ندارد. در سوریه نیز سعی دارند بخش مهمی از کشور را الحاق کنند. الان ترکیه و تمامی کشورهای عرب منطقه این تمایل خطرناک اسرائیل را می بینند.

البته ایران کشوری است که هم اراده و هم ظرفیت عقب راندن و هم برقراری توازن در برابر حملات اسرائیل را دارد. اقداماتی که در برابر حملات اسراییل علیه کشورمان انجام دادیم، نشان داد که ایران تا چه اندازه این اراده و ظرفیت را دارد. ایران آشکارا به همه نشان داد که آماده است اسرائیل را به رنج و عذاب بیاندازد، پاسخ بدهد و بگوید که باید یک نفر جلوی این وحشیگری رژیم صهیونیستی را بگیرد. درعین حال اسرائیل هم به همه نشان داده است که می تواند همه چیز و در راس آن حقوق بین الملل و حتی قراردادهایی که با سایر طرفین امضا کرده است را نقض کند. لذا به آنها اصلاً اعتماد نمی کنیم. حوادث را با دقت پیگیری می کنیم و برای هر گونه سناریوی پیش رو آماده ایم. این را در حملات قبلی که از سوی اسرائیل آغاز شد، ثابت کردیم و در آینده نیز –خدای ناکرده- اگر اتفاقی بیافتد، آماده ایم به همان شکل عمل کنیم.  

می خواهم به اقدامات اسرائیل در غزه هم اشاره کنم. چنین به نظر می رسد که اسرائیل برای اجرای یک طرح جدید در غزه آماده می شود. ایران چگونه باید به این اقدام پاسخ بدهد، کشورهای منطقه ای و غیره چه نقشی باید ایفا کنند؟  

فلسطین در این منطقه و در سطح وسیع در جهان اسلام یک موضوع مرکزی است. اسرائیل علت اصلی و ریشه اکثر درگیری ها و بحران هایی که اکنون مواجه هستیم، می باشد. اسرائیل از بدو تاسیس در کانون جنگ ها و مظالم بی شمار در منطقه جای گرفته است. لذا تا زمانیکه دولت فلسطین به طور کامل تشکیل نشده است، صلح پایدار و یا ثبات مطرح نخواهد شد. تمرکز همگان بر حفظ حقوق مردم فلسطین در چارچوب دولت واحد فلسطین است و لذا تشکیل آن بسیار حائز اهمیت است. اسرائیل برای به حاشیه راندن این آرمان در جهان اسلام و منحرف کردن توجه ها از مسئله اصلی تلاش می کند. از این رو باید تمامی عناصر گردهم آمده و پیام صریح و مشترک بدهند: اولاً اسرائیل نمی تواند بر سایر کشورها سلطه اعمال کند، دوماً برخلاف ادعای نتانیاهو، اسرائیل نمی تواند به طور یکجانبه آینده خاورمیانه را شکل بدهد. باید آشکارا بگوییم که تشکیل دولت فلسطین برای همه یک خط قرمز است. ایجاد آگاهی در این زمینه، ارزش بسیار مهمی است و تبدیل این آگاهی به یک اقدام هماهنگ در منطقه از اهمیت حیاتی برخوردار می باشد.

سوال: این آخرین سوالم است. توافقنامه صلح امضا شده در آمریکا میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان را چگونه ارزیابی می کنید؟   

در مورد توافقنامه صلح امضا شده میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان همانگونه که وزارت خارجه نیز بیان کرد، از این گام استقبال می کنیم. این را به عنوان گامی بسیار مهم برای برقراری صلح دائمی و پایدار میان دو کشور می بینیم. هم آذربایجان و هم ارمنستان همسایه ما هستند و با هر دو نیز روابط صمیمانه داریم. در عین حال اصول اساسی سیاست خارجی ما نیز تغییر نکرده است: باید اقدامات دولت های منطقه در چارچوب حقوق بین الملل انجام شود و به تمامیت ارضی تمامی کشورها و حفظ ژئوپلیتیک و مرزهای منطقه بطور کامل احترام گذاشته شود. بعلاوه اطمینان یافتن از عدم سوءاستفاده هیچ قدرت خارجی برای مداخله در این منطقه حساس و یا تحمیل اراده قدرتهای فرامنطقه ای نیز بسیار مهم است. ما معتقدیم جهت تضمین صلح پایدار که برای ثبات در آذربایجان و ارمنستان، قفقاز جنوبی و منطقه ضروری است، باید از هیچ تلاشی دریغ نشود.

انتهای پیام/