جشنواره تئاتر فجر یک جشنواره تخصصی است نه برای عامه مردم

به گزارش گروه فرهنگی ، برنامه "پرده آخر" با موضوع تئاتر فجر با حضور مجید امرایی نمایشنامه نویس، کارگردان و مدرس تئاتر، شهرام کرمی نویسنده و کارگردان تئاتر و رضا آشفته منتقد و پژوهشگر تئاتر روانه آنتن شد.

شهرام کرمی با بیان اینکه هنر برای عموم مردم تعریف شده است، اظهار داشت: تئاتر شیوه های مختلف و همچینین گونه های متنوعی از نمایش دارد که متناسب با مخاطب خلق شده است.

وی ادامه داد: از دوره 25 تئاتر فجر بود که واژه تئاتر برای همه در فضای جشنواره بین المللی تئاتر فجر به عنوان یک شعار انتخاب شد. در آن زمان انتخاب این شعار به این دلیل بود که تئاتر ما مخاطب زیادی نداشت. در دهه 70 بود که این سوال که چرا تئاترهای ما کم رونق هستند، مطرح شد، بنابراین یکی از دلایل انتخاب آن شعار همین موضوع بود.

نویسنده و کارگردان تئاتر، در بیان دیگر دلیل  انتخاب شعار تئاتر برای همه گفت: تئاتر متهم به این می شد که برای قشر خاصی از مخاطب روشنفکر که ویژه تئاتر است، اجرا می شود و عامه مردم فراموش می شوند.

کرمی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که به مرور این شعار کارکرد خودش را از دست داد و تبدیل به تنها یک شعار شد که فقط یک کار تبلیغاتی بود. 

این نویسنده و کارگردان تئاتر تصریح کرد: البته اساساً جشنواره تئاتر یک جشنواره تخصصی است که برای عامه مردم نیست، هر چند که رویکرد آن می تواند این باشد که تولید اجراهای مختلف تئاتری برای جذب مخاطب عام هم صورت بگیرد، ولی این یک جشنواره تخصصی است که ظرفیت آن محدود است که گروها بسیار اندک اجرا می روند و یک نمایش امکان داشتن بیش از هزار مخاطب را ندارد.   
 
وی در بیان دلیل انتخاب شعار تئاتر برای همه اظهار داشت: انتخاب این شعار با این هدف است که در جهت شکل و شیوه اجرا و مضامین به سمت آثاری که بتواند عامه مردم را به سالن ها جذب کند، برویم و به اعتقاد بنده، این بیشتر به یک شعار تبلیغی تبدیل شده است. 

در ادامه مجید امرایی با تصریح بر اینکه شعار تئاتر برای همه یک بعد تبلیغی دارد و الزاماً واقعی نیست، گفت: اگر همه آدم ها بخواهند بیایند، تئاتر ببیند، اصلا جایی برای این حضور وجود ندارد در حالی که نهایتا ده هزار صندلی برای تئاتر فجر وجود دارد و اگر سه هزار نفر به دیدن تئاتر در این جشنواره بیایند، جایی برای حضور همه نیست.

وی افزود: در حقیقت این شعار با بستر های سخت افزاری ما همخوانی ندارد در حالی که این شعار در دوره های بعد نیز تکرار شده است در حالی که تنها اتفاقی که می افتد این است که مردم یک بار به تئاتر فکر کنند که ما هم می توانیم تماشا کنیم.

نمایشنامه نویس، کارگردان و مدرس تئاتر با اشاره به اینکه در گذشته استقبال از تئاتر توسط مردم صورت می گرفت، گفت: اساساً تئاتر برای عموم مردم بود، زیرا در هر کوی و برزن نمایش اجرا می شد. از زمانی که سالن ها ساخته شد، تئاتر را محصور کرده ایم این فاصله ایجاد شد هر چند که بعدها دوباره فهمیدند که این کار اشتباه است و قصد دارند که تئاتر را دوباره به دل مردم برگردانند.

امرایی به شیوه اجرایی تئاتر فجر در سال جاری اشاره کرد و اظهار داشت: در واقع دوستان می خواستند بخشی از بودجه ای که در تئاتر مناطق هزینه می شد را برای هزینه در تئاتر فجر هزینه کنند که این موضوع خیلی برنامه ریزی شده نبود، زیرا تئاتر شهرستان به همین جشنواره ها زنده است.
این مدرس تئاتر با اشاره به حذف جشنواره منطقه ای بیان داشت: همان داورانی که چند استان را داوری کرده بودند، گروه ها را انتخاب کرده بودند و در جشنواره تئاتر فجر حضور دادند. عمدتا تئاتر کشور را در تهران خلاصه کرده ایم به طوری که متاسفانه الان بزرگترین آروزی تئاتری های شهرستان ها این است که به تهران بیایند، چون می خواهند تئاتر کار کنند. 

این کارگردان و نویسنده تئاتر خاطرنشان کرد: در دوره قبل به اعتراف مرکز هنرهای نمایشی، 760 گروه نمایشی ثبت شده، گروه حرفه ای هستند در حالی که امسال حضور ندارند و این شیوه بررسی آثار به شدت مورد انتقاد است.

رضا آشفته در خصوص انتخاب آثار انتخاب شده برای جشنواره گفت: انتخاب آثار به وسیله فیلم هایی است که برای داوران ارسال می شود که به اعتقاد بنده، این نوع داوری کردن غلط است، زیرا کیفیت زنده تئاتر را نخواهد داشت، ضمن اینکه یک فرصت را از تئاتر شهرستان با این نوع داوری دریغ کرده ایم.
وی ادامه داد: بخش مناطق یک فرصت بود تا دوستان تئاتری از شهرهای مختلف یکدیگر را ببینند و جلسات نقد و بررسی برگزار شود زیرا بچه های شهرستان امکان اجرای عمومی به معنای حقیقی کلمه را ندارند و همه دغدغه شان این است که در یک یا دو جشنواره در صورت امکان حضور داشته باشند و با این کار این فرصت را از بچه های شهرستان دریغ کرده ایم و به اعقتاد بنده این یک ظلم است.

وی حضور در جشنواره فجر برای تئاترهای شهرستانی را حداقل حضور عنوان کرد و بیان داشت: این حضورها در جشنواره ها حداقل امکاناتی است که می تواند به بچه های تئاتر شهرستان پر و بال بدهد، زیرا اساساً حداکثری وجود ندارد؛ چون تئاتر شهر و مخاطب به معنای حقیقی وجود ندارد در حالی که همه اینها می تواند وجود داشته باشند، به شرطی که برنامه ای وجود داشته باشد تا سیاست گذاری کلانی  داشته باشند.

این منتقد تئاتر تصریح کرد: در حقیقت بدون شک این نوع برخورد با تئاتر شهرستان، ظلم به ایشان است که می خواهند در جشنواره فجر شرکت کنند.

شایان ذکر است؛ برنامه "پرده آخر" هر جمعه شب ساعت 20 از شبکه رادیویی گفت‌وگو پخش می شود و فایل صوتی آن برای علاقمندان در سایت شبکه موجود است.