۲۰۰ هکتار از بمو سوخت / جوابیه محیط زیست+پاسخ میزان

- در پی انتشار گزارش روز گذشته این خبرگزاری تحت عنوان آتش‌سوزی وسیعی که بمو را خاکستر کرد مهار شد+فیلم اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس، خواهان انتشار جوابیه‌ای شد که به همراه پاسخ میزان در ادامه می‌خوانید.

جوابیه اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس
"از ساعت ۱۶ عصر روز یکشنبه ۹ خرداد ماه، آتش سوزی​ وسیعی در چند نقطه پارک ملی بمو آغاز و​ توسط نیروهای اجرایی منطقه به این اداره کل اطلاع داده شد ، بلافاصله تیم واکنش سریع با فرماندهی مدیر کل حفاظت محیط زیست استان و با تلاش بی وقفه محیط بانان، آتش نشاني شيراز، نيروهاي بسيج مردمی شهرك سعدي و روستاهاي اطراف پارك ملی بمو و همچنین سمن هاي محيط زيستی عملیات اطفای حریق را آغاز و در حالی که ۲۰۰ هکتار از ۴۸ هزار هکتار اراضی پارک ملی بمو طعمه حریق شده بود، در ساعت ۴ صبح ۱۰ خرداد​ موفق به مهار حریق شدند. سرعت عمل مامورین و مردم در مواجهه با حریق در مرتعی با پوشش بسیار زیاد همرمان با وزش شدید باد نه تنها محل انتقاد نیست، بلکه بیانگر غیرت، تعصب، همیت و انسجامی بالاست. حضور شخص مدیر کل تا لحظه نهایی برای هماهنگی امور و حصول اطمینان از روند مطلوب اطفای حریق همواره نقطه عطفی در موفقیت های اداره کل حفاظت محیط زیست فارس بوده است.

محیط بانان و مسوولین اداره کل حفاظت محیط زیست فارس علی رغم خستگی و بی خوابی ناشی از مهار آتش در دو روز گذشته در منطقه ارژن​ مجددا در پارک ملی بمو جان برکف گرفته و علاوه بر مهار کامل آتش در حال پایش مداوم منطقه به منظور جلوگیری از مشتعل شدن مجدد آتش هستند.

در این آتش سوزی که از مجاورت جاده دسترسی و حد فاصل محل پادگان های نظامی​ و شهرک سعدی شروع شد، بخشی از مراتع پارک ملی به وسعت حدود ۲۰۰ هکتار که به دلایل مختلف از سال ها پیش مطلوبیت زیستگاهی آن تنزل یافته علی رغم همه تلاش ها طعمه حریق شد، اما آن خبرگزاری در خبر منتشره طوری عنوان نموده، گویا کل عرصه پارک ملی بمو طعمه حریق شده و به خاکستر بدل شده که این امر خلاف واقع و به دور از اخلاق حرفه ای است.

اداره کل حفاظت محیط زیست فارس در تمام آتش سوزی ها و بحران های پیش آمده همواره از تمام ظرفیت و توان موجود، بهره جسته کما اینکه در آتش سوزی هفته ی گذشته در پارک ملی بمو، به علت عدم دسترسی و صعب العبور بودن منطقه​ با هماهنگی انجام شده در کوتاه ترین زمان ممکن از بالگرد برای انتقال نیروها و اطفای بخش هایی که دسترسی به آن مشکل بود استفاده شد و در هر دو حریق شخص مدیر کل استان بلافاصله در منطقه حاضر و فرماندهی عملیات را بر عهده گرفته اند، لذا اتهام سهل انگاری​به هیچ عنوان برارنده خادمان محیط زیست کشور که به اذعان مسولین مربوطه موفق ترین عملکرد را در مقابله با حریق، رفع تصرف اراضی مناطق حفاظت شده و مقابله با متجاوزان محیط زیست داشته اند دور از انصاف است .

در شرايطي این هجمه از خبرگزاری مذکور وارد شده که در برخي مناطق كشور مهار این وسعت از حریق چندین روز طول مي كشد اما در استان فارس با جانفشاني محيط بانان، مردم و مسولان اداره كل، در کمترین زمان ممکن، آتش مهار شده است.

این اداره کل ضمن احترام به این رسانه، از این خبرگزاری انتظار دارد نسبت به رویه خبرسازی و خبر رسانی در حوزه محیط زیست تجدید نظر داشته باشد، به نحوی که با رعایت اخلاقیات موجب تشویش اذهان عمومی نشود.

و بجای ایجاد احساس نومیدی در جامعه به فرهنگسازی پرداخته تا علاوه بر تنویر افکار عمومی وجدان های خفته مسببین اصلی آتش سوزی های عمدی در کشور را بیدار کند و به وظیفه اصلی خود که آگاهی رسانی به منظور دستیابی به جامعه ای سالم، صادق و بدون غرض ورزی خواهد بود، بپردازد."

پاسخ میزان
آنچه در گزارش میزان، آشکارا مورد انتقاد قرار گرفته سوء تدبیر در پیشگیری از آتش‌سوزی و عدم استفاده بهینه از امکانات برای مهار هرچه سریعتر آتش است که سبب شده طبق اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس، ۲۰۰ هکتار از یکی از ارزشمندترین زیستگاه‌های کشور طی ۱۲ ساعت در آتش بسوزد.

مرکز کنترل و پشتیبانی اطفا حریق هوایی کشور که سال ۹۴ در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و با به‌کارگیری کلیه یگان‌های بالگردی لشکری و کشوری شکل گرفته و تا کنون نقشی موثر در مهار آتش‌سوزی‌ها ایفا کرده در استان فارس، دو بالگرد مستقر که یکی از آنها آب‌پاش است و دو بالگرد پشتیبان دارد که می‌توانست در مهار آتش‌سوزی پارک ملی بمو که ساعت ۱۶ آغاز شده بود دستکم تا غروب آفتاب، موثر واقع شود. اما به گفته رئیس این مرکز، در حالی که بالگردهای این مرکز آماده اعزام به منطقه و آغاز عملیات اطفای حریق بوده‌اند اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس از این مرکز درخواست کمک نکرده است.

از سوی دیگر خردادماه ۹۷ در حاشیه بازدید معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس و مدیركل ستاد حوادث غیرمترقبه این استان از تجهیزات اطفای حریق اداره كل حفاظت محیط زیست فارس مستقر در پارک ملی بمو  مدیرکل وقت حفاظت محیط زیست استان فارس از خریداری تجهیزات لازم برای اطفای حریق از جمله آتش‌كوب، فلاکسی‌بک، خودروهای مجهز به روت فایر، تراكتور مجهز به مخزن و پمپ آب‌پاش و كوله‌پشتی‌های آبپاش برای استفاده محیط‌بانان خبر داد. تجهیزاتی که از آنها فقط آتش‌کوب در آتش‌سوزی‌های اخیر استان فارس مورد استفاده قرار گرفته است.

اما برای پیشگیری از این آتش‌سوزی‌های گسترده از اقداماتی که باید در دست اجرا قرار گیرد پاکسازی آتش‌برهاست که اردیبهشت امسال بر خلاف سال‌های قبل در استان فارس صورت نگرفت.

به علاوه با توجه به اینکه اغلب این آتش‌سوزی‌ها منشاء انسانی دارند تلاش مجدانه برای شناسایی عواملی که عمدا یا سهوا باعث آغاز آتش‌سوزی شده‌اند، تحویل آنها به مراجع قضایی و پیگیری‌های حقوقی قاطعانه برای تعیین مجازاتی بازدارنده قطعا در پیشگیری از آتش‌سوزی‌ها نقشی کلیدی خواهد داشت.

اما در حالی که انتقاد گزارش میزان بر ضعف‌های مدیریتی در زمینه پیشگیری و مهار آتش‌سوزی متمرکز است در جوابیه اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس، چنین جلوه داده شده که گزارش میزان، عملکرد محیط‌بانان را زیر سوال برده است. در حالی که در گزارش میزان، فیلمی از تلاش خالصانه یک محیط‌بان برای مهار شعله‌هایی که احاطه‌اش کرده‌اند منتشر شد با این توضیح که آتش‌سوزی پارک ملی بمو در پی تلاش شبانه محیط‌بانان، مهار شده است.

در حالی که طبق آئین‌نامه اجرایی تعیین درجات پرسنل یگان حفاظت محیط زیست، "مديران كل استانها ماداميكه در جايگاه سازماني ياد شده مي باشند به درجه ارشد محيط‌دار افتخاری نائل می‌شوند" و در نتیجه مدیرکل هر استان، نفر اول یگان حفاظت محیط زیست استان‌ و بالاتر از فرمانده یگان به حساب می‌آید، در جوابیه اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس، برای دفاع از مدیریت آتش‌سوزی در پارک ملی بمو کرارا بر حضور مدیرکل این اداره در عملیات اطفای حریق، فرماندهی این عملیات توسط مدیرکل و عملکرد موفقیت‌آمیز وی تاکید شده و در نهایت، ادعایی عجیب مطرح شده مبنی بر اینکه مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس "به اذعان مسولین مربوطه موفق ترین عملکرد را در مقابله با حریق، رفع تصرف اراضی مناطق حفاظت شده و مقابله با متجاوزان محیط زیست داشته‌است". در این جوابیه اما اعلام نشده که آقای مدیرکل به اذعان کدام مسئولان، در قیاس با چه کسانی و تحت چه عنوانی، موفق‌ترین عملکرد را به نمایش گذاشته است.

در این جوابیه، مساحتی از پارک ملی بمو که بر اثر آتش‌سوزی این هفته دچار خسارت شده ۲۰۰ هکتار اعلام شده؛ یعنی حدودا ۱۰ برابر مساحت‌هایی که در آتش‌سوزی‌های اخیر دچار خسارت شده‌اند. در نتیجه می‌توان گفت، آتش‌سوزی اخیر پارک ملی بمو از آغاز سال تا کنون، بیشترین خسارت را به طبیعت وارد کرده است چرا که علاوه بر گستردگی منطقه خسارت‌دیده، این آتش‌سوزی در یک پارک ملی رخ داده است. پارک‌های ملی در میان مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست بیشترین اهمیت و بالاترین درجه حفاظتی را دارند و در سال جاری به جز پارک ملی بمو و ۲۷ هکتار از پارک ملی کرخه، تا کنون، خسارت دیگری در نتیجه آتش‌سوزی به پارک‌های ملی کشور وارد نشده است.

نهایتا غافلگیرکننده‌ترین بخش جوابیه اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس، بی‌ارزش انگاشتن منطقه سعدی، یعنی بخش وسیعی از یک پارک ملی و کم‌اهمیت جلوه دادن خسارتی است که با سوختن آن به طبیعت کشور وارد شده. در این جوابیه عبارت "بخشی از مراتع پارک ملی بمو به وسعت حدود ۲۰۰ هکتار که به دلایل مختلف از سال ها پیش مطلوبیت زیستگاهی آن تنزل یافته" در حالی برای منطقه سعدی پارک ملی بمو استفاده شده که مشخص نیست این تنزل مطلوبیت زیستگاهی ناشی از چه عواملی است، چگونه برآورد شده و جزئیات آن چیست که توانسته از ارزش بخشی از مراتع پارک ملی بمو تا این حد بکاهد. آن هم در حالی که ارزش‌های اکولوژیکی و محیط زیستی مراتع غیرقابل چشم‌پوشی است؛ ارزش‌هایی که حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش آن، تنظیم گردش آب در طبیعت و حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری تنها سه مورد از مهم‌ترین آنهاست.

در پایان لازم به ذکر است که هرچند اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس در این جوابیه، را به "خبرسازی بدون رعایت اخلاقیات"، "تشویش اذهان عمومی"، "ایجاد حس ناامیدی در جامعه" و "عملکرد دور از انصاف و دور از اخلاق حرفه‌ای" متهم کرده اما میزان در راستای رسالت رسانه‌ای خود و به منظور تنویر افکار عمومی، نقاط ضعف و قوت در عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست را مانند سایر نهادها مورد بررسی قرار خواهد داد.