نقش کودتای 28 مرداد در بدبینی ایرانیان نسبت به آمریکا/ هراس آیزنهاور از فاش‌شدن نقش سیا در سرنگونی دولت مصدق

به گزارش گروه بین‌الملل ، «جان گامبرل» خبرنگار آسوشیتدپرس در گزارشی با اشاره به انتشار اسناد مربوط به کودتای ۲۸ مرداد در ایران و افشای جزئیات بیشتر نقش سازمان سیا در سرنگونی دولت مصدق پیامدهای بعدی این اقدام مداخله‌جویانه سازمان سیا بر ذهنیت اجتماعی مردم ایران و رویکرد آن‌ها نسبت به آمریکا و غرب را بررسی کرده‌ است.

گامبرل نقش فعالانه سازمان‎های امنیتی آمریکا در سرنگونی دولت مصدق و روی‌کارآوردن شاه همسو با منافع آمریکا را مهمترین عامل حرکت مردم ایران به سمت انقلاب اسلامی و ضدیت و بدبینی هرچه بیشتر ایرانیان نسبت به آمریکا و کشورهای غربی می‌داند.

وی با تأکید بر اینکه طراحی آمریکا برای کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت ایران نقطه عطفی در شکل‌گیری خصومت بین آمریکا و ایران است درباره چرایی تلاش آمریکا برای سرنگونی دولت مصدق با استناد به برآورد تحلیل گران وقت سازمان‎های امنیتی آمریکا می‌افزاید: ملی‌شدن صنعت نفت در ایران به احتمال زیاد منجر به ترور مقامات بلندپایه ایران از جمله خود شاه خواهد شد و تداوم این امر به آسانی فروپاشی ساختار حاکمیتی و نظم اجتماعی ایران درپی خواهد داشت؛ در چنین شرایط آشفته‌ای احتمال روی‌کارآمدن یک دولت هوادار شوروی بسیار زیاد خواهد بود.

نگارنده در ادامه به یک سند از مجموعه اسناد منتشرشده اشاره می‌کند که در آن سازمان سیا حجم عظیمی از سلاح و مهمات تخریبی برای ۱۰ هزار مزدور ذخیره کرده‌ است؛ افزون بر این نزدیک به ۵. ۳ میلیون دلار (معادل ۴۸ میلیون دلار امروز) به عنوان رشوه و دیگر هزینه‌های جانبی در کودتای ۲۸ مرداد هزینه کرده‌است.

این خبرنگار آمریکایی در خصوص انتشار دیرهنگام این اسناد ضمن بیان اینکه نخستین بار در سال ۱۹۸۹ اسناد مربوط به کودتای ۲۸ مرداد منتشر شد، ولی اسناد افشاکننده نفش اصلی آمریکا در طراحی کودتا عامدانه حذف شده بود مدعی است که دولت اوباما برای پیشبرد گفتگوهای هسته‌ای با ایران و سیاست کاهش تنش با ایران از انتشار این اسناد جلوگیری کرده بود، اما با روی‌کارآمدن دولت ترامپ و درپیش‌گرفتن رویکرد خصمانه علیه ایران این اسناد به سرعت منتشر شدند.

جان گامبرل در پایان درباره پیامدهای منفی این اقدام مداخله‌جویانه سازمان سیا در امور داخلی ایران به هشدارهای آیزنهاور رئیس‌جمهور وقت آمریکا اشاره می‌کند که در یادداشت‎های روزانه خود در سال ۱۳۳۲ هشدار داده بود که اگر دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد در ایران همگانی شود، نه تنها موجب سرشکستگی آمریکا در منطقه خواهد شد بلکه شانس‌های ما را برای انجام اقداماتی مشابه در آینده به طور کامل از بین خواهد برد.