در سالهای اخیر، اشتغال و مهارتآموزی زندانیان بهعنوان یکی از مهمترین راهبردهای قوه قضاییه در مسیر اصلاح، بازاجتماعیسازی و کاهش جمعیت کیفری مورد توجه ویژه قرار گرفته است. قوه قضاییه با تأکید بر «حبسزدایی مؤثر»، تلاش دارد با توانمندسازی زندانیان و فراهمکردن زمینه اشتغال پایدار، از بازگشت مجدد آنان به چرخه جرم جلوگیری کرده و زمینه بازگشت سالم زندانیان به جامعه و خانواده را فراهم کند. در همین راستا، استان گیلان بهعنوان یکی از استانهای پیشرو در حوزه حرفهآموزی و اشتغال زندانیان شناخته میشود.
حمید وسکویی اشکوری مدیرکل زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی استان گیلان در گفتوگو با میزان گفت: در زندانهای استان گیلان برنامههای مهارتآموزی با تمرکز بر توانمندسازی و ایجاد زمینه اشتغال پایدار برای زندانیان فعالتر از گذشته دنبال میشود. هماکنون بیشتر زندانیان در کارگاهها و دورههای آموزشی مهارتآموزی شرکت دارند. مجموعهای شامل بیش از ۹۰ کارگاه فعال در زندانهای مختلف گیلان مشغول فعالیت هستند که این رقم، گیلان را به یکی از استانهای پیشرو در حرفهآموزی زندانیان تبدیل کرده است. هدف اصلی این برنامهها، کاهش بازگشت دوباره به زندان، توانمندسازی مالی و آمادهسازی زندانی برای بازگشت سالم به جامعه است.
انتخاب رشتههای مهارتآموزی براساس توان اشتغال زندانیان
وی درباره رشتههای فعال در کارگاههای مهارتآموزی گفت: رشتههای مهارتآموزی در گیلان متنوع و براساس توان اشتغال زندانیان انتخاب شدهاند. برخی از مهمترین رشتهها عبارتاند از صنایع چوب و نجاری، کیفدوزی و چرم، خیاطی و دوخت، تعمیر لوازم خانگی، پرورش گل و گیاه، کشاورزی و باغبانی، تولیدات دستی و بومی، بستهبندی محصولات، پرورش طیور و دام سبک و تولید مبل. این تنوع باعث شده زندانیان با علاقه و توانایی خود رشته مناسب را انتخاب کنند.
وسکویی اشکوری درباره میزان مشارکت زندانیان در این دورهها عنوان کرد: حدود ۴۰ درصد زندانیان استان گیلان در دورههای مختلف مهارتآموزی و کارگاههای تولیدی مشغول به فعالیت هستند. استان گیلان از نظر تعداد کارگاه و میزان مشارکت زندانیان جزو استانهای موفق کشور به شمار میرود و در برخی دورهها ظرفیت کارگاهها بهطور کامل تکمیل شده است.
مدیرکل زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی استان گیلان درباره معیار انتخاب رشتهها توضیح داد: معیار اصلی انتخاب رشتهها، نیاز بازار کار استان گیلان، علاقه و توان جسمی زندانیان، امکان اشتغال پس از آزادی و محیط فیزیکی زندانها است. رشتههایی انتخاب میشوند که زندانی بتواند بعد از آزادی بدون نیاز به سرمایهگذاری سنگین وارد بازار کار شود. همچنین تلاش شده رشتههایی انتخاب شوند که با ویژگیهای بومی گیلان مانند کشاورزی، صنایعدستی و تولیدات کارگاهی سازگار باشد و زندانیان بتوانند با دریافت تسهیلات از مرکز خدمات اجتماعی پس از خروج، در مسیر کار قرار گیرند.
وی درباره ارتباط دورهها با نیاز بازار کار استان گفت: رویکرد جدید سازمان زندانها تأکید دارد که دورهها باید بهطور مستقیم قابل تبدیل به شغل باشند. به همین دلیل بسیاری از کارگاهها مشابه فعالیتهای اقتصادی رایج در استان طراحی شدهاند. برای نمونه پرورش گل و گیاه، پرورش طیور، صنایع چوب و بستهبندی محصولات از جمله مشاغلی هستند که در بازار کار گیلان تقاضای بالایی دارند. همچنین برخی صنایع سبک مانند کیفدوزی و دوخت جزو مشاغل قابل اجرا در خانه یا کارگاههای کوچک پس از آزادی هستند و حصیربافی نیز در متراژ بسیار بالا برای صادرات به کشورهای همجوار انجام میشود.
بیش از ۹۰ کارگاه اشتغال و حرفهآموزی در زندانهای استان گیلان فعال هستند
وسکویی اشکوری درباره تعداد کارگاههای اشتغال در زندانهای گیلان گفت: در حال حاضر بیش از ۹۰ کارگاه اشتغال و حرفهآموزی در زندانهای استان فعال هستند. بسیاری از این کارگاهها بهصورت نیمهصنعتی و اقتصادی فعالیت میکنند و برخی از آنها توانستهاند علاوه بر تأمین نیاز داخل، محصولات خود را به بازار عرضه کنند.
وی درباره نوع فعالیتهای انجامشده در این کارگاهها بیان کرد: کارگاهها طیف گستردهای از مشاغل را پوشش میدهند که شامل صنایع دستی مانند گلیمبافی، چرم و کیفدوزی و حصیربافی، صنایع چوب شامل نجاری، MDF، تولید لوازم کوچک چوبی و تولید مبل، فلزکاری و تعمیرات شامل جوشکاری سبک و تعمیر لوازم خانگی، فعالیتهای کشاورزی مانند پرورش قارچ، گیاهان زینتی و سبزیجات، فعالیتهای دام و طیور شامل مرغ، بوقلمون، کبک، دام سبک و پرورش ماهیهای گرمآبی و سردآبی و همچنین بستهبندی خشکبار، محصولات غذایی و تولیدات دستی است. این کارگاهها به گونهای طراحی شدهاند که زندانی هم مهارت بیاموزد و هم درآمد کسب کند.
مدیرکل زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی استان گیلان درباره مراکز مراقبت پس از خروج گفت: مراکز مراقبت پس از خروج در گیلان فعال هستند و یکی از بخشهای مهم چرخه بازتوانی زندانیان را تشکیل میدهند. این مراکز پس از آزادی زندانی در زمینه ارتباط با کارفرماها، پیدا کردن شغل، حل مشکلات معیشتی اولیه و پیگیری شرایط زندگی به افراد کمک میکنند.
وی درباره وظایف این مراکز افزود: پیگیری اشتغال زندانی آزادشده، کمک به تهیه مسکن یا سرپناه موقت، حمایت مالی و معیشتی اولیه، ارائه خدمات مشاوره خانوادگی و اجتماعی، معرفی به دورههای تکمیلی مهارتآموزی و ایجاد ارتباط بین زندانی آزادشده و کارفرمایان بخش خصوصی از جمله وظایف این مراکز است. تمرکز اصلی این اقدامات بر کاهش خطر بازگشت به رفتارهای پرخطر و ایجاد زمینه زندگی سالم است.
وسکویی اشکوری درباره حمایت از خانواده زندانیان نیز گفت: در گیلان خانواده زندانیان از طریق نهادهایی مانند سازمان زندانها، کمیته امداد و انجمنهای مردمنهاد مورد حمایت قرار میگیرند. این حمایتها شامل ارائه کمکهای مالی دورهای به خانوادههای کمدرآمد، بستههای معیشتی، مشاورههای روانی و اجتماعی بهویژه برای کودکان، آموزش مهارت به همسران و فرزندان برای ایجاد درآمد و پیگیری مسائل تحصیل و سلامت خانواده زندانی است.
وی در پایان درباره اثربخشی مهارتآموزی بر اشتغال پایدار گفت: بر اساس گزارشها، بسیاری از زندانیانی که در دورههای حرفهآموزی شرکت کردهاند پس از آزادی وارد بازار کار شدهاند. نمونههایی وجود دارد که زندانیان پس از گذراندن دورههایی مانند چرمدوزی، سبزیکاری، پرورش طیور یا تعمیر لوازم خانگی، بلافاصله پس از خروج کارگاه کوچک خانگی راهاندازی کردهاند. حتی برخی از زندانیان به کارفرما تبدیل شده و زندانیان دارای مجوز اشتغال به کار را با درآمد و حقوق ماهیانه ثابت و بیمه مشغول به کار کردهاند.
انتهای پیام/