جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ که براساس برنامهریزیها از ۱۱ ژوئن تا ۱۹ جولای ۲۰۲۶ (۲۱ خرداد تا ۲۸ تیر ۱۴۰۵) بهصورت مشترک میان ۳ کشور آمریکای شمالی شامل آمریکا، کانادا و مکزیک برگزار میشود، با حضور دونالد ترامپ در اتاق بیضی شکل کاخ سفید به عرصه دیگری برای نقض قوانین بینالمللی و حقوق بشری تبدیل شده است.
دولت آمریکا تحت هدایت ترامپ در دسامبر ۲۰۲۵، فهرست ممنوعیتهای سفر به این کشور را گسترش داد و اتباع بیش از ۲۰ کشور جدید ازجمله ایران، هائیتی، سنگال و ساحل عاج را از ورود به آمریکا منع کرد.
این اقدام که از ژانویه ۲۰۲۶ اجرایی میشود، شامل سفرهای کوتاهمدت برای اهداف کاری یا گردشگری نیز میشود، به این معنی که کسانی که به دنبال مجوز برای شرکت در مسابقات جام جهانی هستند، قرار است از ورود به این مسابقات منع شوند.
با توجه به اینکه بخشی از بازیهای جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ در آمریکا در برگزار میشود، این ممنوعیت مستقیما بر حضور اتباع این کشورها در این رویداد جهانی که هر ۴ سال یکبار برگزار میشود، تاثیر میگذارد.
سازمانهای حقوق بشر مانند عفو بینالملل و اتحادیه آزادیهای مدنی آمریکا (ACLU) این سیاست را تبعیضآمیز، غیرقانونی و ناقض حقوق بشر توصیف کردهاند.
شورای مهاجرت آمریکا و عفو بینالملل هشدار دادند که این سیاست نهتنها نقض کنوانسیونهای بینالمللی است، بلکه بخشی از الگویی نظاممند برای تبعیض نژادی و ملیتی به شمار میرود.
ممنوعیتهای سفر آمریکا؛ تبعیضی ریشهدار
ممنوعیتهای سفر آمریکا که ریشه در حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و مبارزه ادعایی این کشور با تروریسم دارد، در دوره ریاست جمهوری ترامپ به اوج رسید.
ترامپ در سال ۲۰۱۷، نخستین ممنوعیتهای سفر مسلمانان را اجرایی کرد که کشورهای عمدتا مسلمان مانند ایران را هدف قرار داد؛ دادگاه عالی آمریکا در سال ۲۰۱۸ این ممنوعیت را تایید کرد، اما منتقدان آن را یک تبعیض واقعی خواندند.
چهلوپنجمین رئیسجمهور آمریکا در ادامه در ژوئن ۲۰۲۵، ممنوعیت یادشده را به هائیتی گسترش داد و در دسامبر همان سال، ۲۰ کشور دیگر ازجمله سنگال و ساحل عاج را به فهرست ممنوعیتها اضافه کرد.
این کشورها اغلب آفریقایی یا مسلماننشین هستند که با در نظر داشتن رویکردهای واشنگتن در قبال این کشورها در طول تاریخ، نشاندهنده الگویی تبعیضآمیز است.
تشدید ممنوعیتهای سفر آمریکا در آستانه جام جهانی ۲۰۲۶
ممنوعیتهای سفر آمریکا برای جام جهانی ۲۰۲۶ که از ژوئن تا جولای برگزار میشود، مستقیما بر هواداران تاثیر میگذارد.
فیفا (کمیته مرکزی سازماندهی و نظارت بر اکثر تورنمنتهای بینالمللی فوتبال، بهویژه جام جهانی فوتبال) که متعهد به برگزاری رویداد بدون تبعیض است، تاکنون درباره این موضوع سکوت کرده است، اما سازمانهای حقوق بشری هشدار دادهاند که این سیاست میتواند جام جهانی را به یک رویداد غیرجهانی تبدیل کند.
در حالی که وزارت خارجه آمریکا ادعا میکند این ممنوعیت برای حفاظت از امنیت ملی است، منتقدان میگویند هیچ شواهد و مدارک معتبر و مشخصی برای تهدید از سوی این کشورها وجود ندارد و این اقدام سیاسی است.
این زمینه نشان میدهد که ممنوعیتها نه براساس نگرانیهای امنیتی، بلکه بر پایه رویکردهای ضدمهاجرتی ترامپ بنا شدهاند.
- بیشتر بخوانید:
- جام جهانی ۲۰۲۶؛ لزوم اقدام فیفا در زمینه ارتقا حقوق بشر
- چشمان بسته فیفا روی استانداردهای حقوق کودکان در جام جهانی ۲۰۲۶
نگاهی حقوقی به ممنوعیتهای سفر ادعایی آمریکا
یکی از اصلیترین دلایل غیرقانونی بودن ممنوعیتهای سفر آمریکا، نقض قوانین بینالمللی حقوق بشر است.
برای نمونه، کنوانسیون بینالمللی حذف تمام اشکال تبعیض نژادی (ICERD) که آمریکا آن را امضا کرده، تبعیض براساس ملیت را ممنوع میکند.
در عین حال، عفو بینالملل در گزارش ژوئن ۲۰۲۵ خود تاکید کرد که سیاستهای مهاجرتی آمریکا، ازجمله ممنوعیتهای سفر، منجر به حمله به حقوق بشر شده و آزادی حرکت را نقض میکند.
این ممنوعیتها همچنین نقض ماده ۱۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر است که حق آزادی جابجایی را تضمین میکند.
از دیدگاه حقوقی داخلی آمریکا، این سیاستها ممکن است خلاف قانون اساسی باشند؛ دادگاههای فدرال آمریکا در گذشته ممنوعیتهای مشابه را به دلیل تبعیض مذهبی و نژادی مسدود کردهاند.
شورای مهاجرت آمریکا گزارش داد که ممنوعیت جدید حدود یکپنجم مهاجران قانونی حتی همسران و فرزندان شهروندان آمریکایی را تحت تاثیر قرار میدهد.
از سوی دیگر، این امر نقض اصل برابری در قانون اساسی آمریکا (متمم چهاردهم) است؛ علاوه بر این، اتحادیه آزادیهای مدنی آمریکا در دسامبر ۲۰۲۵ فراخوان داد تا فیفا برای حفظ حقوق بشر اقدام کند، زیرا ممنوعیتها میتواند منجر به بازداشتهای غیرقانونی در استادیومها شود.
در زمینه جام جهانی، این ممنوعیتها نقض تعهدهای فیفا است؛ فیفا در اساسنامه خود (ماده ۴) تبعیض را ممنوع کرده و میزبانان را ملزم به تضمین دسترسی برابر میکند.
در حالی که گاردین گزارش داد که هواداران سنگال و ساحل عاج ممکن است از ورود منع شوند که این امر جام جهانی را به یک رویداد تبعیضآمیز تبدیل میکند، کارشناسان حقوقی تاکید دارند که تغییرهای ناگهانی قوانین، حتی موارد ساده را به «میدان مین قانونی» تبدیل میکند.
این ممنوعیتها همچنین ممکن است نقض قوانین تجارت بینالملل باشند، زیرا جام جهانی یک رویداد اقتصادی بزرگ است و محدودیتها میتواند درآمدهای حاصل از آن را در سطوح مختلف کاهش دهد.
از نظر اقتصادی، انتظار میرود جام جهانی ۲۰۲۶ میلیاردها دلار درآمد ایجاد کند، اما ممنوعیتها میتواند بازدیدکنندگان را کاهش دهد؛ در حالی که قانونگذاران آمریکایی نگرانیهایی در مورد تاخیر ویزا و قیمت بلیتها مطرح کردهاند، ممنوعیتها بزرگترین مانع هستند.
علاوه بر این، گسترش سیاست ممنوعیتهای سفر آمریکا در آستانه جام جهانی ۲۰۲۶ ناقض حقوق خبرنگاران و رسانههاست؛ عفو بینالملل گزارش داد که خبرنگاران در آمریکا با محدودیت ویزا و تهدید ایمنی روبهرو هستند که این امر آزادی بیان (ماده ۱۹ اعلامیه جهانی) را نقض میکند.
در نهایت، انگیزههای سیاسی پشت این ممنوعیتها مانند فشار بر کشورهای مخالف سیاستهای آمریکا آن را غیرقانونی میکند، زیرا قوانین مهاجرتی نباید ابزار سیاسی باشند.
این ممنوعیتها تاثیرهای ویرانگری بر افراد دارند؛ هزاران هوادار از کشورهای ممنوعه نمیتوانند به آمریکا سفر کنند، که این امر حق شرکت در فعالیتهای فرهنگی و ورزشی را نقض میکند.
این امر تصویر ادعایی آمریکا را بهعنوان یک کشور «باز» اصلاح کرده و تصویر دقیق و واقعیتری از آن ارائه میدهد، اما میتواند منجر به اقدامهای تحریمی متقابل شود.
علاوه بر این، تهدید به حمله مهاجرتی در استادیومها، ایمنی غیرشهروندان را به خطر میاندازد؛ این موارد نشان میدهد که ممنوعیتهای سفر آمریکا نهتنها غیرقانونی، بلکه غیرانسانی هستند.
ممنوعیتهای سفر اعمالشده توسط آمریکا در آستانه برگزاری رویداد ورزشی جهانی بار دیگر نشان داد که کشوری که خود را مدافع آزادی میداند، میلیونها نفر را از یک رویداد جهانی محروم میکند.
این اقدام نشاندهنده استانداردهای دوگانه آمریکاست؛ آمریکا در میانه اتهامزنی به دیگر کشورها در زمینه حقوق بشر، خود در حال نقض نظاممند آنها است.
انتهای پیام/