اعسار، یکی از نهادهای مهم حقوقی در قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی است و زمانی مطرح میشود که فرد توانایی پرداخت دین یا محکومبه را ندارد. یکی از رایجترین مواردی که محکومان به دنبال اثبات اعسار هستند، نفقه زن و فرزند است. اثبات این ادعا نیازمند ارائه مدارک مشخص، طی مراحل قانونی و رعایت شرایط تعیینشده توسط قانونگذار است.
اعسار از پرداخت نفقه چیست؟
مطابق ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، «معسر» فردی است که جز مستثنیات دین، مالی برای پرداخت بدهی ندارد یا امکان دسترسی به اموال خود را ندارد؛ بنابراین اعسار از پرداخت نفقه یعنی شخصِ مسئول پرداخت نفقه، اعم از شوهر نسبت به زن، و پدر نسبت به فرزند، به علت نداشتن مال، شغل یا عدم دسترسی به دارایی، قادر به پرداخت نفقه تعیینشده از سوی دادگاه نیست.
قانون تصریح میکند که وقتی دادگاه فرد را به پرداخت نفقه جاری یا معوقه محکوم میکند، او تنها در صورتی میتواند درخواست اعسار یا تقسیط بدهد که ناتوانی مالی خود را ثابت کند.
چه کسانی مسئول پرداخت نفقه هستند؟
- نفقه زن: فقط و فقط بر عهده شوهر است.
- نفقه فرزند: در وهله اول پدر، سپس پدربزرگهای پدری؛ در صورت نبود یا تنگنای مالی آنها، مادر و پس از آن اجداد مادری.
درخصوص فرزندان، اگر پرداخت نفقه باعث تنگنای شدید مالی برای پدر شود یا فرزند توان تأمین معاش خود را داشته باشد، الزام پدر کاهش مییابد. این موضوع بر اساس مواد ۱۱۹۷ و ۱۱۹۸ قانون مدنی است.
شرایط اعسار از پرداخت نفقه زن
برای اینکه مرد بتواند ادعای اعسار کند، باید دو شرط اصلی وجود داشته باشد:
- عدم دسترسی به اموال یا نداشتن منبع مالی کافی برای پرداخت نفقه.
- صدور حکم محکومیت به نفقه (نفقه معوقه یا نفقه جاری ماهانه).
فرد باید ثابت کند که در حال حاضر درآمد یا مالی ندارد و قادر به پرداخت مبلغ تعیینشده نیست.
شرایط اعسار از پرداخت نفقه فرزند
- مسئول پرداخت نفقه (عموماً پدر) باید اثبات کند که در صورت پرداخت نفقه، در شرایط سخت مالی قرار میگیرد یا دسترسی به اموال خود ندارد.
- همچنین باید حکم محکومیت نفقه قبلاً صادر شده باشد.
مراحل ثبت دادخواست اعسار از پرداخت نفقه
ثبتنام و احراز هویت در سامانه ثنا
ایجاد حساب کاربری و احراز هویت برای ثبت هر نوع دادخواست ضروری است.
تنظیم دادخواست اعسار
شخص باید متن دادخواست را نوشته و ذخیره کند.
تهیه مدارک لازم از جمله استشهادیه اعسار
دو شاهد باید به صورت کتبی وضعیت مالی فرد را تأیید کنند.
مراجعه به دفاتر خدمات قضایی
ثبت دادخواست، ضمیمه مدارک، دریافت کد رهگیری و ارسال برای دادگاه انجام میشود.
مدارک لازم برای اثبات اعسار از پرداخت نفقه
طبق ماده ۸ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، مدارک ضروری شامل:
۱. صورت کلیه اموال منقول و غیرمنقول
شامل ارزش تقریبی املاک، خودرو، وسایل ارزشمند، حسابها و داراییهای احتمالی نزد دیگران.
۲. کپی برابر اصل دادنامه نفقه و شماره پرونده
۳. مشخصات کامل حسابهای بانکی "در تمامی بانکها و مؤسسات مالی داخلی و خارجی"
۴. لیست تمامی نقل و انتقالات مالی یک سال گذشته
اعم از فروش ملک، انتقال خودرو، واگذاری حساب و … این لیست باید بدون نقص باشد.
۵. استشهادیه اعسار با امضای حداقل دو شاهد
شهود باید آگاه به وضعیت مالی فرد باشند و در صورت درخواست دادگاه در جلسه حاضر شوند.
نحوه اعتراض به ادعای اعسار
طرف مقابل (زن یا فرزند) میتواند به ادعای اعسار اعتراض کند. این اعتراض با ارائه دلایل نقضکننده اعسار مانند:
- وجود اموال مخفیشده
- درآمد واقعی
- اسناد مالی
- نقل و انتقالات مشکوک
در دادگاه مطرح میشود و دادگاه پس از استماع شهود و بررسی مدارک، رأی به رد یا پذیرش اعسار خواهد داد.
انتهای پیام/