محمدعلی رخشانی تهیهکننده و کارگردان مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» در گفتوگو با میزان درباره مضمون این مستند گفت: مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» یک مجموعه ۱۰ قسمتی است که روایتی شاعرانه از زیست مردمان دو اقلیم شمال و جنوب ایران را در کنار چشماندازهای زیبا با اتکا به تصویرهای هوایی به تصویر میکشد. این مستند زیبایی و تنوع جغرافیایی و نگاه ساده و تلاشگر مردمان شمال و جنوب کشور را بیان کرده و از دید انسانشناسی روایتی جدید را به تصویر میکشد.
وی درباره علل پرداختن به مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» بیان کرد: از آنجایی که خودم در منطقه جنوب متولد شدم و برای ادامه زندگی به شمال کشور مهاجرت کردم، از نزدیک تجربهای ارزشمند را از زندگی در کنار مردمان شمال و جنوب کشور به دست آوردم. همین امر زمینهای شد برای ساخت مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم». به همین دلیل پس از ارائه این ایده به صداوسیما دوندگی فراوانی برای تایید ساخت آن به کار گرفتم.
رخشانی مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» را از ابعاد علمی مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» زندگی در دو اقلیم شمال و جنوب را نه تنها از بعد جغرافیایی و مناظر بلکه از نگاه انسانشناسی و جمعیتشناسی مورد بررسی قرار میدهد، بدین ترتیب میتوان گفت قومنگاری و جغرافیای دو خطه شمال و جنوب به واسطه یک مستند به هم گره خورده است. زیست معنوی و عرفانی دو سرزمین در کنار چهار فصل ایران زیبا مستندی متفاوت ساخته و به نگاه مخاطبان هدیه کرده است.
وی در مورد بازخوردها و استقبال مخاطبان افزود: اگرچه تنها دو قسمت از مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» روی آنتن شبکه مستند رفته، اما استقبالها بسیار زیاد بود. این مهم چه در فضای مجازی و چه در عرصه میدانی خود را به خوبی نشان داد. از اینرو احساس میکنم خستگی تلاشهای من و تیم تولید و تمام نامهربانیهای انجام شده با استقبال مردم از بین رفته است. مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» نه تنها عایدی مالی نداشت، بلکه ضرر مالی را هم با خود به همراه آورد، اما من این مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» را به عشق سرزمینم و مردمان نجیب آن ساختم و وقتی مورد استقبال قرار میگیرد، به این باور میرسم که به عنوان یک تهیهکننده و کارگردان دینم را نسبت به کشورم ادا کردم.
این مستندساز تصریح کرد: از آنجایی که رشته تحصیلی من در حوزه مردمشناسی است، لذا با نگاهی علمی و پژوهشی به بررسی زندگی افراد و مشاغل و به مقایسه سبک زندگی و نوع تفکر دو اقلیم شمال و جنوب پرداختم. نگاه به عنوان مثال یک ماهیگیر شمالی را با یک ماهیگیر جنوبی به مقایسه گذاشتم، از این رو جذابیتهای ویژهای را در مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» به تصویر کشیدم.
رخشانی مشکلات پیش روی مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: اگرچه شبکه مستند از لحاظ معنوی و مالی تلاش بسیاری کرده تا امکانات مناسبی را در اختیار ما قرار دهد، اما محدودیتهای مالی این شبکه اجازه حمایت بیشتر را فراهم نکرد؛ بنابراین چالشهای بسیاری پیش روی مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» قرار گرفت تا حدی که برای ساخت این مستند مجبور شدم بخشی از هزینهها را از جیب خودم پرداخت کنم. البته برای تامین منابع مالی به ارگانها و سازمانهای متعددی درخواست کمک دادم و پروژه را برای آنها معرفی کردم، اما آنها صرفا به تعریف و تمجید از پروژه پرداختند و این مستند را گامی ارزشمند در جهت معرفی فرهنگ و وحدت جامعه ایرانی دانستند، اما به لحاظ مالی قدمی برای این پروژه برنداشتند.
وی با اشاره به برخی از مستندها که از حمایتهای مالی برخوردار شدند، گفت: برخی برنامهها مانند برنامههایی که مهران مدیری در بخش خصوصی تولید کرد، نشان داد حمایت مالی مناسبی میتواند برای مستندها فراهم شود. در این شرایط بخش خصوصی حمایت بیشتری از تولیدکننده انجام میدهد، اما در بخش دولتی متاسفانه همواره با منابع محدود روبهرو میشویم.
این تهیهکننده و کارگردان لزوم ایجاد سازوکارهای جدید به منظور پشتیبانی و حمایت از تولیدکنندگان مستند را امری مهم و ضروری دانست و تاکید کرد: پلتفرمهای آنلاین میتوانند حامیان خوبی برای مستندسازان باشند، اگرچه ممکن است خط مشی و یا سوژههای دستوری به آنان ارائه کنند، ولی با این حال به گردشگری ایران کمکی بسیار خواهند کرد. این مهم برای مستندسازانی که سالها در این زمینه تلاش کرده و توانستند جوایز جهانی را به خود اختصاص دهند، ضروری است، زیرا تجربه آنها سبب خواهد شد تا اثری ارزشمند و با کیفیت به مخاطب ارائه کنند.
وی افزود: در مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» بخشهایی از زندگی مردم اقلیم شمال و جنوب از زبان خود آنها بیان میشود و این بر جذابیت مستند میافزاید، از سوی دیگر سخنان آنها بیانگر بلندنظری و تفکر ارزشمند و غنی مردم این سرزمین است. گفتوگوی من با یک چوپان که در مستند نیز منعکس شده است، نکاتی ارزشمند را مطرح میکند. پشتوانه ذهنی فرهنگی و فلسفی این افراد با زبانی ساده گویای نکاتی بسیار ارزشمند است.
رخشانی درباره مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» بیان کرد: اگرچه مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» به نظر یک مستند ۱۰ قسمتی است، اما در هر قسمت روایتکننده زندگی دو نفر محسوب میشود. این پروژه کار بسیاری برد و میتوان آن را مستندی ۲۰ قسمتی دانست. تصاویر هوایی نیز از دشواریهای دیگر مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» است، زیرا فعالیتی سنگینی و پرهزینه بود، با این حال، چون بر جذابیت کار میافزود، آن را مورد بهرهبرداری قرار دادیم. نکته دیگر اینکه عدم همکاری سازمانها و ادارات به منظور اسکان برای عوامل ساخت مستند بود که هیچگونه همکاری با ما نکردند.
این تهیهکننده مستند تاکید کرد: باد در مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» عنصری انتقالدهنده و متصلکننده محسوب میشود و شمال تا جنوب ایران را از بعد انسانی و جغرافیایی به هم متصل میکند. در عین حال همدلی، همراهی و فلسفه نگاه آنان به زندگی اشتراکاتی ارزشمند بود که مبنای زندگی این دو خطه محسوب میشود. به همین دلیل میتوان گفت قصهای ساده از زندگی انسانها که به روایت باد از تولد، عشق و مرگ میگوید و شکوفایی و زایش را به تصویر میکشد. سخنان این مردمان فلسفهای عمیق را در پشت سر خود دارد و حکایتکننده اندیشمندی ساکنان این آبوخاک محسوب میشود.
رخشانی در پایان تصریح کرد: مخاطبان همواره صحنههای جذاب و تصاویر دلپذیر و گفتههای دلنشین را در مستندها میشنوند، اما آنچه در پشت صحنه این مستندات وجود دارد، تلاش و دوندگی برای تولیدکنندگان این آثار است. آنچه بسیار ارزشمند است و خستگی را از دل تولیدکننده و عوامل بیرون میکند، رضایت و استقبال مخاطبان است. مستند «از شمال تا جنوب سرزمینم» بر پایه تحقیق و پژوهش استوار شده و روایتکننده حقیقت زندگی، کار و تلاش، سنتها و اشتغال مردمان شمال و جنوب است که در این فرم روایی ساخته شده است.
انتهای پیام/