گوهری در قلب بهشت

15:35 - 21 تير 1400
کد خبر: ۷۴۰۸۲۴
دسته بندی: سیاست ، گزارش و تحلیل
تیرماه ۱۳۱۴ در قلب بهشت یا همان حرم خورشید، خون افراد خدا ترسی ریخته شد که امروز هم جوشش خونشان حق طلبی را فریاد می‌زند. مردمانی که از هم نشینی با نور در شهر مشهد، درس دین داری آموختند و استادانه در راه دین به شهادت نایل شدند.
- سجاد تنها کارشناس امور سیاسی -  واقعه مسجد گوهرشاد در تاریخ تحولات ایران یکی از رویداد‌های خاص و پر اهمیت حساب می‌شود که در حافظه تاریخی مردم ایران چنان جای گرفته که اکنون یکی از ارجاعات تاریخی انقلاب اسلامی مطرح می‌شود. بررسی‌های تاریخی گواه برآن است که رویداد خونین روحانیون و مردم با رژیم پهلوی، شکاف عمیقی با نظام استبداد رضاخانی ایجاد کرد.

ماجرای گوهری در قلب بهشت یادآور شهید شدن انسان‌هایی است که در اعتراض به قانون اجباری کشف حجاب به قلب بهشت پناه بردند و به دست عمال رضا شاه پهلوی در خون خود غلطیدند.

تیرماه ۱۳۱۴ در قلب بهشت یا همان حرم خورشید، خون افراد خدا ترسی ریخته شد که امروز هم جوشش خونشان حق طلبی را فریاد می‌زند. مردمانی که از هم نشینی با نور در شهر مشهد، درس دین داری آموختند و استادانه در راه دین به شهادت نایل شدند.

این روز، یادآور شهید شدن انسان‌هایی است که در اعتراض به قانون اجباری کشف حجاب به قلب بهشت پناه برده و به دست عمال رضا شاه پهلوی در خون خود غلطیدند.

تاریخچه قیامی که در مسجد گوهرشاد اتفاق افتاد به تیرماه سال ۱۳۱۴ باز می‌گردد. قیامی که تصور می‌شود فقط به خاطر موضوع کشف حجاب زنان بوده است، اما به دلیل نوع پوشش اجباری که برای مردان نیز در نظر گرفته شده بود، موجب ناراحتی و اعتراض جامعه شده بود. درست یک سال پیش از وقوع این اتفاق، رضا شاه پهلوی سفر طولانی به ترکیه داشت و در این سفر به دقت وضعیت تغییر و تحولات ترکیه را مشاهده و سعی کرد در زمانی که به تهران باز می‌گردد، همان سبک و سیاق کشورداری را در ایران پیاده کند. یکی از موارد مهم، نوع پوشش بود که به تقلید از ترکیه، قانونی برای سبک پوشش زنان و مردان تصویب کرد. همان طور که می‌دانید حجاب فقط مختص به بانوان نیست و مردان هم در این قانون ملزم به استفاده از کلاه شاپو یا کلاه فرنگی بودند، اما تنها دلیل مردم برای حضور اعتراضی در گوهرشاد، مسئله حجاب نبود و آن‌ها به اجباری که در این قانون وجود داشت نیز معترض بودند.

متاسفانه یکی از مهم‌ترین مواردی که امرزه کمتر به آن پرداخته می‌شود، این است که اعتراض مردم در صحن گوهرشاد به یک کشتار عظیم تبدیل شد که نهاد‌های بین المللی هم به خاطر آن به رضا شاه پهلوی اعتراض کردند. این در حالی است که در آن سال ها، قدرت زیادی در دستان نهاد‌های بین المللی نبود، اما به حدی شدت کشتار در این واقعه زیاد بود که رضا شاه مجبور شد برای آرام کردن افکار عمومی در جهان، محاکمه نظامی ترتیب دهد.

طبق منابع تاربخی یکی از دلایلی که رضا شاه دست به تصویب قانون کشف حجاب اجباری زد این بود که تصور می‌کرد باید زنان در جامعه با شکل و شمایل غربی‌ها حضور پیدا کنند و وقتی که این پوشش عقب مانده کنار گذاشته شود افکار نیز به درستی هدایت می‌شوند. این در حالی است که در مطالعات توسعه کشور‌ها  با وجود آنکه نظریات مختلفی وجود دارد، اما در هیچ کتاب و نظریه‌ای، چنین مبحثی مطرح نمی‌شود که اگر پوشش کنار گذاشته شود، افکار تغییر می‌کند.

چه در کشور‌های غربی توسعه یافته و چه در کشور‌هایی که به سمت توسعه در حال حرکت هستند نیز این موضوع مطرح نیست که در صورت کنار گذاشتن پوشش، آن کشور به سمت توسعه پیش می‌رود. حتی در کشور‌های شرقی و جنوب شرقی آسیا مانند کره جنوبی نیز سعی شده هنوز بسیاری از سنت‌های اصلی کشورشان با قوت و قدرت باقی بمانند.

متاسفانه هنوز هم سلطنت طلبان برای توجیح کشتار وسیع رضاخان معتقد هستند که وی افکار بزرگی در سر داشته که مقدمه آن قانون منع حجاب بوده است این در حالی است که نه از لحاظ تاریخی و نه از لحاظ علمی چنین موضوع در توسعه کشور‌ها مورد قبول نیست و نماد‌های سنتی در کشور‌های توسعه یافته هم هنوز که هنوز است پاسداری می‌شود.

اشرف پهلوی، خواهر دوقلوی محمد رضا که پس از پدر حکومت به ایران را به ارث برد در خاطراتش نوشته که پدرش رضا خان تا پیش از قانون منع حجاب، به دخترانش حتی اجازه دوچرخه سواری نمی‌داد. او از برهنه بودن آنان در انظار عمومی و یا حتی رقصیدن آنان در جمع خانواده به شدت بیزار بود و این اجازه را به زنان کاخ نشین نمی‌داد. با تصویب قانون کشف حجاب، او نظراتش را به کل تغییر داد.

منابع تاریخی ذکر کرده اند که وقتی محمد رضا پهلوی برای ادامه تحصیل به سوئیس سفر می‌کند، طی یک سفر تاج الملوک همسر رضا شاه به همراه اشرف برای یک سفر تفریحی و تازه کردن دیدار با محمدرضا به سوئیس می‌روند. در این سفر اشرف از مادرش می‌خواهد که با پدر صحبت کند تا برای ادامه تحصیل، در سوئیس بماند. رضا شاه در جواب تاج الملوک می‌گوید آخرین باری است که این سخن را می‌شنوم وگرنه دهان گوینده را خرد می‌کنم تا نتواند دوباره آن را بیان کند.

همه این مثال‌ها نشان دهنده این است که کسی که به زور می‌خواست آزادی را به سبک غرب برای زنان ایران هدیه کند، خودش نسبت به دخترانش چنین افکار و عقایدی داشت و این گونه وجهه ریاکارانه آزادی خواهانه رضا شاه پهلوی برای عموم مردم مشخص و روشن شد تا همچنان شاهد درخشش گوهری در قلب بهشت باشیم.
 
 
انتها پیام/

برچسب ها: حجاب حکومت پهلوی

ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *