وضعیت وخیم پناهجویان در فرانسهِ مدعی حقوق بشر/ از بی‌توجهی مقامات دولتی تا ضرب وشتم مهاجران توسط پلیس ضربت/ کودکان به حاشیه رودخانه‌ها پناه می‌برند
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی وقضایی ، با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ و نیز با تدوین منشور سازمان ملل، موضوع حقوق بشر به معنای عام سر و شکلی جدید به خود گرفت و مدعیان حقوق بشری امروزی توانستند با این مفهوم عام و کلی به بسیاری از کشور‌ها تاخته و منافع مورد نظر خود را کسب کنند.
مسئله «حقوق بشر» قبل از این که برای دفاع از حقوق اساسی انسان‌ها و رعایت کرامت انسان ها باشد، دستاویز و ابزاری برای بسط و گسترش منافع قدرت‌های سلطه طلب جهان باشد وسیله‌ای است که کشورهای غربی بر علیه کشورهای مخالف خود به کار می‌برند.
در میان این کشورهای سلطه طلب فرانسه جایگاه و نقشی مهم در توسعه و گسترش مفهوم حقوق بشر دارد. چون فرانسه خود را از مدعیان اول مبانی فکری و اندیشه‌های حقوق بشری می‌داند و لذا سعی کرده است تعریفی که از حقوق بشر ارائه می‌دهد در راستای منافع کشور خود و همپیمانان غربی خود باشد.
مطالعه و بررسی وضعیت و شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این کشور حاکی از ان است که در این فرانسه نقض آشکار موازین انسانی از جمله آزادی، برابری، عدالت و حقوق بشر به شکل گسترده و فزاینده صورت می‌پذیرد.
این در حالی است که دولت فرانسه که از مدعیان به اصطلاح حقوق بشر و آزادی‌های اساسی در جهان به شمار می‌رود، هر از گاهی در حرکتی نمایشی اقدام به انتشار گزارش‌های حقوق بشری علیه کشورهای مختلف می‌کند.
در این گزارش سعی شده است به صورت اجمالی به برخی نقض‌های آشکار حقوق بشری که توسط دولت و حکومت فرانسه انجام می‌شود اشاره شود تا در شناخت سینه چاکان حقوق بشر دیدی جامع‌تر وجود داشته باشد.
گزارش دیده‌بان حقوق بشر در مورد «خشونت پلیس فرانسه علیه پناهجویان»
دیده‌بان حقوق بشر با انتشار گزارشی در جولای ۲۰۱۷ ضمن ابراز نگرانی از وضعیت وخیم تعداد کثیری از پناهجویان در منطقه جنگلی کاله فرانسه، از برخورد خشن و سرکوب آنها به‌ویژه کودکان توسط نیرو‌های امنیتی و پلیس فرانسه ابزار نگرانی کرد.
این گزارش ۲۵ صفحه‌ای در اواخر ژوئن و اوایل جولای ۲۰۱۷، با مصاحبه دیده‌ّبان حقوق بشر با ۶۱ پناهجو و مهاجر که ۳۱ نفر از آنها کودک زیر ۱۸ سال بودند، تهیه شده است. همچنین با امدادگرانی که مسئولیت غذارسانی، تهیه خدمات دارویی و قانونی به پناهجویان و مهاجران را بر عهده داشته‌اند، مصاحبه شده است.
بی‌توجهی مقامات به وضعیت پناهجویان
تا پایان اکتبر ۲۰۱۶ محله زاغه‌نشین در حاشیه کاله به نام «جنگل» بین ۶۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ پناهجو و مهاجر را در خود جای داده بود. به دنبال نارضایتی مقامات شهری از وجود چنین مکانی، این کمپ در اکتبر ۲۰۱۶ منحل شده و ساکنان آن به پناهگاه‌های اضطراری سراسر فرانسه انتقال یافتند.
این در حالی است که در زمان اعلام پایان ثبت نام برای محل جدید توسط مسئولین، حداقل ۱۰۰ کودک بدون همراه و صد‌ها بزرگسال در صف جابجایی بودند.
هنگام تعطیلی این کمپ، جانشین شهردار کالاس اعلام کرد که وظیفه آنها در قبال مهاجران و پناهجویان پایان یافته است. از طرف دیگر، مراکز جدیدی که به کودکان بدون همراه اختصاص داده شده بود، مراکزی موقت و فاقد کادر مجرب و مترجم برای کودکان بود؛ لذا به این کودکان اطلاعاتی راجع به امکان درخواست پناهندگی نداده و به مدت چند ماه آنان وارد فرایند پناهندگی نشدند.
پناه بردن کودکان به خیابان‌ها و حاشیه رودخانه‌ها
در مارس ۲۰۱۶ تعداد زیادی از کودکان، مراکز موقت را ترک کرده و به خیابان‌ها و زیرپل‌ها و حاشیه رودخانه‌ها در پاریس پناه بردند.
در حال حاضر و ۹ ماه پس از بسته شدن کمپ «جنگل» کاله، حدود ۴۰۰ الی ۵۰۰ پناهجو و مهاجر در خیابان‌های حوالی این شهر زندگی می‌کنند. علاوه بر این تعداد، ۳۰۰ الی ۴۰۰ نفر دیگر نیز در کمپ‌های غیررسمی نزدیک منطقه «دونکرک» و در شرایط بسیار بد اقامت دارند.
در کاله و اطراف آن، امدادگران برای پناهندگان و مهاجران غذا، آب، پوشاک و رختخواب می‌ّبرند که مکرراً با اختلال پلیس ضربت مواجه می‌شوند.
در ۲۲ مارس و پس از چالش‌های فراوان، انجمن‌های خیریه اجازه توزیع غذا را تنها به مدت یک ساعت در هر روز یافتند.
در آن تاریخ رئیس جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون، متعهد می‌شود که یک رویکرد انسانی به پناهندگان و پناهجویان داشته باشد. در تاریخ ۱۲ جولای ۲۰۱۷ دولت او اعلام کرد که ابتکاراتی در جهت دسترسی بهتر به روند پناهندگی و حمایت‌های بیشتر از پناهجویان را آغاز کرده است.
با این حال، ادعا‌های مطرح از سوی دولت با شرایط کنونی مهاجران و پناهجویان در تضاد آشکار است.
رفتار خشونت‌آمیز پلیس با پناهجویان و مهاجران
بر اساس مصاحبه با بیش از ۶۰ پناهجو و مهاجر داخل و حوالی کاله و دونکرک، خشونت‌های گسترده‌ای توسط پلیس علیه پناهجویان و پناهندگان، و همچنین اختلال در کمک‌های بشردوستانه گزارش شده است؛ رفتاری که به نظر می‌رسد با هدف اجبار مهاجران به ترک این منطقه و یا کاهش دادن تعداد آنها صورت می‌گیرد.
پلیس هنگامی‌که پناهندگان خواب و یا در مکان‌هایی که نباید خطری آنها را تهدید کند هستند، در زمان توزیع غذا توسط امدادگران و یا هنگام خوردن غذا با باتوم و اسپری فلفل به آنها حمله می‌کند، کیسه خواب، پتو‌ها و لباس‌های آنها را مصادره می‌کند و آنها را مورد ضرب و شتم و تهدید قرار می‌دهد.
بر اساس گزارشات امدادگران، علاوه بر اختلال در توزیع غذا، آب، پوشاک و ... پلیس بدون هیچ دلیل و توجیه قاونی هرگونه کمک‌های بشردوستانه را نیز ممنوع می‌کند.
به گفته چند نفر از پناهجویان، پلیس ضربت پس از تعیین تنها یک ساعت برای توزیع غذا، حتی در همان مدت هم مردم را مورد ضرب و شتم قرار داده و فرایند توزیع آب و غذا را با بستن درب ماشین‌های مخصوص این کار مختل می‌کند.
استفاده پلیس از سلاح‌های سرد و اسپری فلفل علیه پناهجویان
گزارشات دیده‌بان حقوق بشر بر اساس مصاحبه‌های صورت گرفته با مهاجران و پناهجویان و امدادگران، از استفاده پلیس کالاس و به‌ویژه پلیس ضربت از سلاح‌های سرد و اسپری فلفل خبر می‌دهد.
یکی از پناهجویان رفتار پلیس را اینگونه توصیف می‌کند: «پلیس دائماً به ما می‌گوید که وجود شما اینجا غیرقانونی است و باید هرچه سریع‌تر این محل را ترک کنید.»
این رفتار‌ها از سوی پلیس، سوءاستفاده از قدرت و برخلاف حقوق پناهندگان محسوب می‌شود. استاندارد‌های بین‌المللی بیان می‌کند که استفاده از خشونت باید تنها در شرایط اضطراری، در چارچوب قانون و به منظور اجرای آن باشد.
مسئولین اخبار منتشره پیرامون خشونت نیرو‌های پلیس در برابر پناهجویان و پناهندگان را تکذیب می‌کنند.
وینسنت برتون جانشین شهردار کالاس، پس از رد شدید گزارشات استفاده پلیس از اسپری فلفل، به دیده‌ّبان حقوق بشر گفت: این‌ها همه اتهام و برداشت‌های شخصی افراد است که هیچ‌کدام صحت ندارد.
آزار و اذیت کمک‌رسانان توسط پلیس فرانسه
ایجاد رعب و وحشت و موانع جهت جلوگیری از کمک‌رسانی می‌باشد. پلیس مکرراً و در بعضی موارد دوبار در طول توزیع یک وعده غذایی بدون هیچگونه توجیه قانونی، مدارک امدادگران را مورد بازرسی قرار می‌دهد.
در طول بازرسی مدارک، همه امدادگران بنا به خواسته پلیس موظف به استقرار در همان محل هستند که این امر به معنی به تعویق انداختن فرایند توزیع غذا می‌باشد.
هراس از انعکاس رفتار پلیس با پناهجویان
در پی اقدامات غیرقانونی پلیس حین توزیع غذا، عده‌ای از خدمت‌رسانان اقدام به فیلمبرداری از پلیس کردند. به گفته یکی از این خدمت رسانان، هنگامی‌که وی در حال فیلمبرداری بود، یک افسر به همراه یک پلیس ضربت تلفن همراه را از دست او کشیده و قبل از برگرداندن آن، تمامی فیلم‌ها و عکس‌های ضبط شده را پاک کرده‌اند.
همچنین پلیس مرتباً همه وسایل نقلیه در محل توزیع غذا را مورد بازرسی قرار داده و برای کوچکترین تخلفی از قبیل پارک غلط، کثیف بودن شیشه و آینه‌ها و ... جریمه در نظر می‌گیرد.
مطابق با اصول اخلاقی پلیس ملی فرانسه، پلیس فرانسه موظف است «از هر اقدام یا رفتاری که می‌تواند به شهرت پلیس ژاندارمری آسیب برساند، خودداری کند و توجه داشته باشد که با رفتار خود، به اعتبار و شناخت این مؤسسات خدشه‌ای وارد نکند» این در حالیست که اقدامات صورت گرفته توسط نیرو‌های پلیس در کاله، با این استاندارد‌ها مطابقت ندارد.
خشونت پلیس و تأثیر مخرب آن در فرایند پناهندگی
خشونت پلیس در برابر پناهندگان، آثار مخربی به همراه دارد. خشونت پلیس علیه مهاجرین، آزار و اذیت امدادگران و اختلال در کمک‌های بشردوستانه باعث ایجاد یک تجربه منفی و به‌وجود آمدن موانعی در مسیر پناهندگی می‌شود.
موانع موجود در مسیر پناهندگی در شهر کالاس
برای پناهنده شدن در کالاس موانع و شرایط سختی پیش روی مهاجران وجود دارد که باعث می‌شود فرد مهاجر با مشکلات بسیار فراوانی دست و پنجه نرم کند. این موانع نشان دهنده این است که دولت فرانسه روی خوشی به پناهجویان نشان نمی‌دهد.
- فاصله دفتر پناهندگی: نزدیکترین دفتر به کاله، در فاصله ۱۱۰ کیلومتری از این شهر قرار دارد. خیلی از پناهجویان از عهده مخارج رفت و آمد برنمی‌آیند و مقامات نیز در پی تأسیس دفتر پناهندگی در کالاس نیستند.
- تأخیر در ملاقات‌ها: به گفته دیده‌ّبان حقوق بشر، از زمان اقدام به پناهندگی تا اخذ قرار ملاقات مدتی حدود یک تا دو ماه طول می‌کشد.
- نداشتن اطلاعات کافی: بر اساس مصاحبه‌های انجام شده توسط سایت خبری دیده‌بان حقوق بشر، برخی افراد هیچگونه درکی راجع به پناهندگی ندارند، و بسیاری نیز اطلاعات اندکی دارند.
موانع بالا به خودی خود فرایند پناهندگی را برای پناهجویان و مهاجران دشوار کرده است؛ این در حالی است که عملکرد خشونت آمیز پلیس سختی این موانع را دو چندان می‌کند.
در این گزارش ۲۵ صفحه‌ای دیده‌بان حقوق بشر پیشنهاداتی را در جهت رفع این مشکلات ارائه داده است:
۱) مقامات شهرداری و ادارات و وزارت کشور، باید هرچه سریع‌تر با نیرو‌های پلیس به‌خاطر استفاده از اسپری فلفل و یا هرگونه اقدام خشونت‌امیز دیگر برخورد کنند.
۲) طبق دستور دادگاه، شهرداری باید موظف به تأسیس نقاط توزیع آب، حمام و سرویس بهداشتی و اقدامات دیگر در جهت حفظ حقوق پناهجویان و پناهندگان شود.
۳) وزارت کشور فرانسه باید دفاتری را جهت اقدام برای تقاضای پناهندگی تأسیس کرده و یا تجهیزات حمل و نقل را برای دسترسی به دفاتر پناهندگی موجود فراهم کند.
۴) دولت فرانسه باید به تعهدات خود در قبال سازمان ملل متحد عمل کرده و هرچه سریع‌تر برای متقاضیان پناهندگی، از زمان درخواست تا پناهندگی اقامتگاه تهیه کند. دولت همچنین باید با همکاری با گروه‌های بشردوستانه و غیردولتی، برای مهاجران ثبت نشده اقامتگاه‌های اضطراری تدارک ببیند.
۵) مقامات محلی و ملی باید پس از شناسایی کودکان مهاجر بدون همراه، آنان را از حقوقشان آگاه کنند. این کودکان باید از حمایت قانون برخوردار باشند و به پناهگاه‌های حمایت از کودکان دسترسی داشته باشند.
۶) براساس گفته آژانس حقوق بشر اتحادیه اروپا، پلیس باید یک گزارش کتبی و یا یک فرم برای هر بار بازرسی از مدارک تهیه کند. هر فرم توقف شامل نام و سن فرد متوقف شده، دلیل قانونی توقف، نتیجه، و نام و بخش آن افسر پلیس می‌باشد.
نتیجه گیری:
دولت فرانسه نه‌تن‌ها در مسئله پناهجویان، بلکه در بسیاری دیگر از حوزه‌های دیگر، مرتکب نقض‌های گسترده حقوق بشری شده و یا نسبت به نقض حقوق بشر بی‌توجه است.
تبعیض و خشونت گسترده پلیس علیه سیاهپوستان، دامن زدن به تنفر مذهبی، شرایط سخت و نامناسب کارگران، اعمال محدودیت‌های گسترده مذهبی علیه مسلمانان، تبعیض‌های جنسیتی و قومی در حوزه‌های گوناگون به‌ویژه اشتغال و آموزش، از جمله موارد دیگر نقض حقوق بشر در فرانسه است.
بر اساس گزارش یورو نیوز، پلیس با حمله به اماکن اسکان آنها، با اسپری‌های شیمیایی مواد غذایی و پوشاک آنها را آلوده و غیرقابل استفاده می‌کرد. همچنین به‌منظور تسهیل در فرآیند اخراج آنها، پلیس اقدام به معدوم کردن مدارک هویتی و پناهجویی آنها می‌کرد.
به تمامی موارد فوق باید به این مورد هم اشاره کرد که پناهجویان در فرانسه علاوه بر متحمل شدن خشونت توسط پلیس، همواره توسط گروه‌های افراطی و نژادپرست مورد حمله و آزار و اذیت قرار گرفته و نهادهای نظارتی اقدام مناسبی در این خصوص انجام نمی‌دهند.
