برداشت نامناسبی از اقتباس ادبی در سینمای کشورمان وجود دارد

به گزارش گروه فرهنگی به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، کامران پارسی‌نژاد داستان‌نویس درباره لزوم اهمیت بر حوزه اقتباس ادبی از سوی سینماگران و اینکه چرا فاصله میان این برای تولید آثار اقتباسی زیاد شده است، توضیحاتی ارائه داد و گفت: من خودم شخصا حدود سه سال در سازمان سیمافیلم صداوسیما در بخش آثار اقتباس ادبی و همچنین خاطرات جنگ و تبدیل آن‌ها به فیلم‌نامه‌های سریالی و سینمایی همکاری کردم و اصلا شغلم همین بود تا با این کار بتوانیم به مسئله اقتباس ادبی سروسامانی بدهیم و این حوزه به یک جریان تبدیل شود. در کشورهای غربی 95 درصد کل آثار سینمایی‌شان و حتی تلویزیون‌شان بر اساس رمان طراحی می‌شود و این اتفاق جزئی از فرهنگ‌شان است اما در ایران این‌گونه نیست و اکثر کارگردان‌ها می‌خواهند خودشان همه کار انجام بدهند. در اینجا لازم است تاکید شود بسیاری از کارگردان‌های خوب درست است که در کار خودشان حرفه‌ای هستند اما ممکن است فیلم‌نامه‌نویسان خوبی نباشند و این موضوع دلیل بر این کار نمی‌شود. در عرصه اقتباس ادبی در سینما باید به خیلی نکات توجه کرد؛ مهم‌تر از همه اینکه باید به تمام عناصر و شگرف‌های داستان اشراف کامل داشت.

او ادامه داد: ما در ادبیات کشورمان آثار فاخر و نابی داریم که قابلیت تبدیل شدن و به فیلم و سریال شدن را دارند. به عنوان مثال «سووشون» سیمین دانشور و خیلی آثار ارزشمند دیگر ادبی حتی دوره‌ای برای تبدیل شدن به فیلم انتخاب شدند. همین‌طور بسیاری از خاطرات جنگ برای روایت تصویری تایید شدند اما به مرحله نهایی که باید آثار به دست کارگردان می‌رسید، خلأهای بزرگی به وجود آمد که به نظرم آن هم به خاطر نوع برداشت نامناسبی است که در فضای سینمایی کشورمان وجود دارد و بخش عمده‌ای از این مشکل به دلیل تهیه‌کنندگان، کارگردانان و متولیان فرهنگ امور سینمایی است. متاسفانه برخی دوستان فکر می‌کنند در امور سینمایی اگر خودشان همه کار انجام بدهند می‌توانند به جایگاه‌های بالاتر و بهتری دست پیدا کنند، حتی بعضا از سوی برخی فیلم‌سازان این‌گونه برخورد می‌شود که برای نویسندگان شرط می‌گذارند و از آن‌ها می‌پرسند که اگر همکاری‌تان به خاطر پول است، ما پرداخت می‌کنیم ولی نامی از شما نمی‌بریم و بالعکس اگر به خاطر شهرت همکاری می‌کنید ما پولی به شما نمی‌دهیم. این‌گونه برخوردها اصلا شایسته فضای حاکم بر سینمای کشورمان نیست. ما در حوزه دفاع مقدس خاطرات فوق‌العاده تکان‌دهنده‌ و تاثیرگذاری داریم که می‌توانند با تبدیل شدن به تصویر آثار ارزشمندی شوند اما متاسفانه بسیاری از افراد فکر می‌کنند اگر در کارشان اقتباس کنند، نشان‌دهنده ضعف‌شان است؛ در حالی که همان طور که تاکید کردم در کشورهای غربی امکان ندارد آثاری ساخته شود که از آثار ادبی کشورشان استفاده نشده باشد.

وی سپس درباره اینکه بعضا نویسندگان ادبی نسبت به تغییر اثر اصلی‌شان واکنش نشان می‌دهند و معترض می‌شوند، بیان کرد: دخل و تصرف هم در زمینه آثار اقتباسی از سوی سینماگران حد و مرز دارد که باید رعایت شود. درواقع شاید در آثار ادبی زوایایی باشد که قابل تغییر باشد که به نظرم در حد معمول مشکلی ندارد ولی اینکه کارگردان به کلی بخواهد داستان را تغییر بدهد کار درستی نیست. من خودم از نزدیک در زمینه آثار اقتباسی به شکل عملی و حرفه‌ای کار کردم و فکر نمی‌کنم چندان مشکلی از سوی نویسندگان به وجود بیاید؛ چون نویسندگان هم قطعا آمادگی دخل و تصرف در کارشان را دارند، به‌جز معدود نویسندگانی که نگرانی‌های بیشتری در این حوزه کاری دارند که آن هم قابل حل است.

این منتقد ادبی در ادامه در پاسخ به اینکه سینماگران و نویسندگان ادبی که قصد همکاری با یکدیگر در عرصه آثار اقتباسی را دارند، باید به چه مواردی بیشتر توجه داشته باشند تا حقوق هر دو طرف رعایت شود، خاطرنشان کرد: به نظرم این همکاری باید دو سویه باشد نه اینکه به عنوان مثال کارگردان یک کتاب را برای تولید اثرش اقتباس کند اما کار خودش را انجام بدهد. به اعتقاد من هر دو طرف باید جلسات هم‌اندیشی بیشتری باهم داشته باشند و یکدیگر را با دلیل و منطق راضی کنند. باید در ارتباط با این موضوع همان‌طور که همسویی جزئی از فرهنگ سینمای غرب است، در کشور ما هم باشد؛ چون به همین خاطر بوده که تا به حال در سینمایشان موفق عمل کرده‌اند. در کشور ما با توجه به اینکه سازمانی به نام سیمافیلم کار اقتباس ادبی را انجام داده است اما خیلی موفق نشدیم. به نظرم ما یک تیم فرهنگی هنری منظم در این زمینه نداریم که کارها را روتین انجام بدهد، درواقع این فرهنگ باید کلی‌تر انجام شود.