آییننامه اجرایی نحوه استفاده از فناوریهای نوین در فرآیندهای قضایی ابلاغ شد. این آییننامه در ۱۵ ماده در تاریخ ۱۴۰۴/۴/۱۷ به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید.
آییننامه اجرایی نحوه استفاده از فناوریهای نوین در فرآیندهای قضایی
در اجرای بند الف ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران و سند تحول و تعالی قوه قضاییه به منظور توسعه هوشمندسازی و استفاده از فناوریهای نوین در اتخاذ تصمیمات قضایی، «آییننامه اجرایی نحوه استفاده از فناوریهای نوین در فرآیندهای قضایی» به شرح مواد آتی است.
ماده ۱- تعاریف و اختصارات در این آییننامه به شرح زیر است:
الف- مرکز: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه؛
ب- شورای راهبری دادرسی الکترونیکی: شورای موضوع ماده ۶۴۹ قانون آیین دادرسی کیفری؛
پ- سامانه: سامانههایی که توسط مرکز راه اندازی شده است از قبیل سامانه خدمات الکترونیکی قضایی (سخا) و سامانه مدیریت پرونده قضایی (سمپ)؛
ت- فرآیندهای قضایی: مجموعهای از اقدامات و تصمیمات مرتبط با دادرسی اجرای احکام یا سایر امور قضایی ایجادکننده یک خدمت به مراجعان یا اجرای تکالیف قانونی قوه قضاییه؛
ت- فناوریهای نوین: مجموعهای از دانش فنی و نوآوریها که قابلیت ایجاد تغییرات اساسی در فرآیندها سامانهها و ساختارهای موجود را دارند مانند فناوریهای نانو، زیستی، اطلاعات، شناختی، هوش مصنوعی؛
ج- هوش مصنوعی: به توانایی ماشین برای انجام عملکردهای خودکار و نظاممند از جمله یادگیری درک استنتاج، حل مسئله پیشبینی تصمیمگیری و اقدام از طریق به کارگیری دانش و اطلاعات و پردازش داده گفته میشود.
چ- پیشنهاد سامانه: نتایج تحلیل هوش مصنوعی و سامانه در اموری که به سبب مسئولیت کاربر مستلزم تائید نهایی او باشد از قبیل قرارهای اعدادی تأمین کیفری و تصمیم نهایی؛
ح- پایگاه اطلاعاتی معتبر: کلیه پایگاههای داده موضوع ماده ۱۰ قانون مدیریت داده و اطلاعات ملی مصوب ۱۴۰۱/۹/۳۰ و پایگاههای داده و اطلاعاتی دستگاههای اجرایی مذکور در ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶/۷/۸ و همچنین سایر پایگاههای مورد تأیید مرکز؛
خ- کاربر: کلیه کارکنان قضایی و اداری و همچنین مدیران کارکنان دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و سایر اشخاصی که وظیفه ثبت اطلاعات در سامانه را به عهده دارند.
ماده ۲- به منظور بررسی و ارائه پیشنهادهای مربوط به استفاده از فناوریهای نوین در فرآیندهای قضایی کمیسیونهای شورای راهبری دادرسی الکترونیکی حسب مورد با ارجاع دبیر شورا عهدهدار وظایف زیر میباشند:
الف- تشخیص امور و فرآیندهای قضایی قابل انجام با استفاده از فناوریهای نوین؛
ب- تأیید شیوه تحلیل دادهها و تعریف شاخصهای فنی و حقوقی قضایی مناسب جهت ارزیابی پیشنهاد سامانه؛
ب- نظارت مستمر بر نحوه تحلیل و نتایج حاصل از هوش مصنوعی و ارزیابی آن در راستای ارتقاء کیفیت پیشنهاد سامانه؛
ت- تحلیل تصمیمات و نظرات کاربران به منظور افزایش دقت و توانایی پیشنهاد سامانه و یادگیری هوش مصنوعی؛
ت- شناسایی و تعیین اموری که به موجب قانون دارای نتایج مشخص و غیرقابل تغییر است مانند محاسبه مواعد و هزینههای قانونی دیات خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه.
ماده ۳- مرکز موظف است به منظور اجرای این آییننامه نسبت به فراهم نمودن امکانات و انجام امور زیر اقدام نماید:
الف- ارائه سیستمهای تصمیمیار به منظور فراهم نمودن تحلیلهای متناسب و مورد نیاز کاربران؛
ب- ارتقاء مستمر دقت و کارایی پیشنهاد سامانه از طریق آموزش مکرر با استفاده از بازخوردهای دریافتی از کاربران؛
ب- تأمین زیرساختهای لازم در راستای اجرای تکالیف موضوع این آییننامه؛
ت- ارتقا و نوآوری در فرآیندهای قضایی بر پایه فناوریهای نوین به منظور کاهش اطاله دادرسی، افزایش اتقان آراء و کیفیت و اثر بخشی دادرسیها؛
ث- ایجاد شاخصهای آماری جهت ارزیابی عملکرد مراجع قضایی در اجرای این آییننامه؛
ج- شناسایی و ایجاد دسترسی کاربران به پایگاههای اطلاعاتی معتبر.
ماده ۴- مرکز امکانات و زیرساختهای مورد نیاز برای انجام امور زیر را به صورت خودکار با استفاده از سامانه و فناوریهای نوین فراهم مینماید.
الف- انجام اموری از قبیل کارشناسی داوری و سایر شیوههای حل اختلاف با استفاده از هوش مصنوعی؛
ب- ارائه خدمات مشاوره حقوقی تنظیم هوشمند دادخواست یا شکوائیه و پیشبینی نتیجه احتمالی طرح دعوا با شکایت مبتنی بر اطلاعات و اسناد ارائه شده؛
ب- انجام اموری از قبیل ارجاع پرونده انتخاب کارشناس و داور، تعیین وقت و صدور دستورات اداری؛
ت- محاسبه هوشمند دیات، مواعد قانونی، هزینه خدمات قضایی، حقالاجراء، حقالزحمه کارشناس و داور، حقالوکاله وکیل و سایر امور دارای تعرفه یا ضابطه مشخص.
ماده ۵- در طراحی سامانه جهت انجام امور به صورت خودکار یا با استفاده از هوش مصنوعی رعایت موارد زیر الزامی است:
الف- شخصیسازی فرآیندها و تحلیل دادهها با بهرهگیری از الگوریتمهای هوشمند و مدلهای داده محور؛
ب- حفظ اختیار قاضی در تأیید یا رد پیشنهاد سامانه؛
ب- فراهم نمودن قابلیت تغییر پیشنهاد سامانه توسط کاربر؛
ت- حفظ امنیت اطلاعات و حریم خصوصی اشخاص.
ماده ۶- استفاده از فناوریهای نوین در فرایندهای قضایی باید به نحوی باشد که تا حد امکان تشخیص قواعد و تحلیلهای منتهی به نتیجه برای کاربران ممکن باشد.
ماده ۷- چنانچه امکان دریافت دادههای ارائه شده از پایگاههای اطلاعاتی معتبر وجود داشته باشد، اخذ داده و ثبت آن از طریق استخراج اطلاعات از این پایگاهها انجام میشود. در صورت اختلال یا عدم دسترسی به پایگاه اطلاعاتی مسئولیت صحت اطلاعات با ارائه کننده و مطابقت اطلاعات با اصل آن به عهده کاربر است.
ماده ۸- پیشنهاد سامانه در صورت تائید کاربر اعمال میشود، در غیر این صورت کاربر به نحو مستدل و مستند مطابق تشخیص قانونی خود اقدام مینماید.
ماده ۹- به منظور کاهش اشتباهات و ارتقاء هوشمندسازی فرآیندهای قضایی در صورت رد یا اصلاح پیشنهاد سامانه توسط کاربر این تغییر همراه با دلایل و مستندات آن به منظور اطلاع مراجع عالی و در صوت لزوم اصلاح قواعد تحلیل اطلاعات و نتایج حاصله نگهداری میشود.
ماده ۱۰- مرکز میتواند برای اجرای این آییننامه با رعایت الزامات فنی و امنیتی از ظرفیت شرکتهای دانش بنیان و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی استفاده نماید.
ماده ۱۱- معاونت مالی پشتیبانی و امور عمرانی قوه قضاییه اعتبار لازم را برای اجرای این آییننامه پیشبینی مینماید.
ماده ۱۲- معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی قوه قضاییه موظف است با همکاری مرکز نسبت به تدوین منابع و محتواهای آموزشی و ارائه آموزشهای لازم به کاربران در راستای اجرای این آییننامه اقدام نماید.
ماده ۱۳- معاونت راهبردی قوه قضاییه نسبت به ایجاد پستهای سازمانی مورد نیاز در مرکز و مراجع قضایی اقدام و معاونت منابع انسانی نیز شرح وظایف کارکنان را متناسب با این آییننامه اصلاح مینماید.
ماده ۱۴- مرکز مکلف است سالانه گزارش مستمر از میزان پیشرفت و همکاری مراجع ذیربط در اجرای این آییننامه را به رئیس قوه قضاییه ارائه نماید.
ماده ۱۵- نظارت بر حسن اجرای این آییننامه بر عهده معاون اول قوه قضاییه است.
این آییننامه در ۱۵ ماده در تاریخ ۱۴۰۴/۴/۱۷ به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید و از تاریخ ابلاغ لازمالاجرا است.
انتهای پیام/