ایران در بحبوحه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی و در روز ۲۳ ژوئن (۲ تیر) در پاسخ به تجاوز آمریکا به ۳ تاسیسات هستهای، طی عملیات بشارت فتح پایگاه هوایی العدید در حومه دوحه، پایتخت قطر را هدف حمله موشکی قرار داد.
تصاویر ماهوارهای حاکی از آن است که حمله ایران به پایگاه هوایی قطر، گنبد ژئودزیکی مورد استفاده آمریکا برای ارتباطات را هدف قرار داده است.
درحالی که غربیها مدعی هستند که اقدام تلافیجویانه ایران غیرقانونی بوده، اما کارشناسان میگویند که اقدام دفاعی ایران علیه العدید مبتنی بر حقوق بینالملل و در پاسخ به تجاوز آمریکا به مراکز هستهای ایران بود.
براساس قوانین بینالمللی، ایران طی این حمله از حق دفاع از خود استفاده کرده بود که براساس قوانین مجاز شده است.
در حقوق بینالملل، دفاع از خود حق یک دولت برای استفاده از زور در پاسخ به یک حمله مسلحانه است.
این یک استثنای کلیدی بر ممنوعیت کلی استفاده از زور است که در منشور سازمان ملل و حقوق بینالملل عرفی ذکر شده است.
یک دولت زمانی میتواند از این حق استفاده کند که بتواند نشان دهد قربانی یک حمله مسلحانه شده و پاسخ آن باید هم ضروری و هم متناسب با حمله باشد. این موضوع نشان میدهد که ایران براساس قوانین و حقوق بینالملل عمل کرده است.
حمله مسلحانه: دفاع مشروع در اثر یک حمله مسلحانه صورت میگیرد که میتواند توسط یک دولت دیگر یا بازیگران غیردولتی منتسب به یک دولت باشد. در موضوع تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا، ایران حق دفاع از خود را داشته است؛ بنابراین هدف قرار دادن پایگاه العدید قانونی بوده است.
ضرورت: استفاده از زور باید برای دفع حمله ضروری باشد. این بدان معناست که نباید راه دیگری برای متوقف کردن حمله وجود داشته باشد.
تناسب: پاسخ باید متناسب با حمله باشد. مقیاس، ماهیت و شدت اقدام دفاعی باید با حمله قابل مقایسه باشد.
استثنائات ممنوعیت کلی توسل به زور
ماده ۵۱ منشور سازمان ملل: این ماده به صراحت حق ذاتی دفاع مشروع فردی یا جمعی را در صورت وقوع حمله مسلحانه به رسمیت میشناسد.
حقوق بینالملل عرفی: دفاع از خود نیز بهعنوان یک اصل حقوق بینالملل عرفی شناخته شده است، به این معنی که مدتهاست مورد استفاده قرار میگیرد و بهعنوان یک هنجار قانونی بهطور گسترده پذیرفته شده است.
ملاحظات مهم
سوءاستفاده از دفاع از خود: حق دفاع از خود میتواند برای توجیه اقدامهایی که واقعا دفاعی نیستند و بهطور احتمالی باعث تشدید درگیریها میشوند، مورد سوءاستفاده قرار گیرد، مانند تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران. آنها با طرح ادعاهایی سعی در توجیه تجاوز خود و معرفی آن بهعنوان دفاع از خود داشتند. این درحالی است که دفاع از خود تنها در زمانی قابل پذیرش است که یک حمله مسلحانه انجام شده باشد. اما روشن و واضح است که ایران حملهای به رژیم صهیونیستی و یا آمریکا نکرده بود؛ در واقع آنها بودند که با زیر پا گذاشتن قوانین بینالمللی، به ایران تجاوز کردند.
نقش شورای امنیت: شورای امنیت سازمان ملل مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بینالمللی را برعهده دارد و بهطور معمول برای اقدامهایی فراتر از دفاع از خود فوری، مجوز آن لازم است؛ بنابراین ایران برای دفاع از خود نیازی به دریافت مجوز از شورای امنیت نداشت.
انتهای پیام/