به نقل از شهرفردا، سال هاست که افزایش جمعیت و نبود تناسب میان بشر و زیرساخت های شهری مورد مناقشه بسیاری از متخصصان شهری است. موضوعی که به گفته سعید حیدری روانشناس می توان از دو بعد آن را بررسی کرد.

او می گوید که یک بعد این قضیه انسانی است؛ یعنی آموزش هایی که می بایست می دیدیم و ندیدیم. داستان از جایی آغاز می شود که افراد فقط برای دستیابی به امکانات بهتر از روستاها و مناطق کوچک به شهرها مهاجرت می کنند و در نتیجه جمعیت سرسام آوری که با محیط شهری خیلی سازگاری ندارند در شهرها ازدحام می یابند.

این ازدحام جمعیت فرهنگ های مختلف است که بر تمامی ابعاد زندگی شهری به ویژه رفتارهای فردی تاثیر می گذارد. تغییراتی که در رفتار و منش شهروندان موثر است و برخی از آنان را به انسان هایی بداخلاق، پرخاشگر و عصبانی مبدل می سازد. این موضوع مربوط به خود شخص است. یعنی کنترل کارکترهای شخصیتی همچون خشم، عصبانیت، پرخاشگری و رفتارهایی از این قبیل که می بایست در طول زندگی خود از خانواده یا اطرافیان می آموخت اما نیاموخته است.

به باور حیدری بیشتر ما زندگی کردن در جامعه را به فرزندانمان یاد نمی دهیم.مهارت های زندگی را آموزش نمی بینیم. یاد نمی گیریم چطور باید خشم و استرس خود را مهار کنیم. بنابراین زمانی که صبح از خانه خارج و وارد مکان های شلوغی همچون مترو شده و با ازدحامی از افراد مواجه می شویم احساس می کنیم که وقت احقاق حق است. چون تصور می کنیم که مثلا اگر قرار باشد بر اساس صف و انضباطی وارد مترو شویم از قرار کاری که باید به آن برسیم باز می مانیم و مجبوریم که وارد ازدحام شویم.

اینجاست که تعادل بین ارگانیسم و محیط فیزیکی بهم می خورد و دچار تنش می شویم. در مترو مدام با انرژی های منفی مواجهیم. همه اطرافیان خسته و عصبانی هستند و این موضوع روی ما هم تاثیر منفی می گذارد. به همین علت وقتی پیاده می شویم دیگر رمقی نداریم و خسته و مضطرب باقی می مانیم. در نظر بگیرید که یک فرد روزانه در پایتخت با چه میزان تنش مواجه می شود.

مکانیزم جابجایی و شهروندان

به گفته حیدری در روانشناسی مکانیزمی به نام "جا به جایی" وجود دارد. به این معنا که فرد در محیطی که رنجیده شده نمی تواند از خودش پرخاشگری نشان بدهد زیرا از بازی حذف می شود. بنابراین این انرژی های منفی را با خود جا به جا می کند و وقتی به مکان های دیگری مثل محیط کارش می رود به شدت شکننده است.

این خستگی و مشکلات روحی همچنان با او همراه است و گاهی دیده می شود وقتی عابری با او برخورد می کند عصبانیتی که با خودش حمل کرده را بروز می دهد؛ زیرا فضای لازم برای این کار را به دست آورده است. مثال آن هم خیابان های شلوغ تهران است چراکه وقتی در سطح شهر راه می رویم به وضوح با افرادی مواجه می شویم که بدون هیچ دلیلی به یکدیگر پرخاش می کنند.

بعد دیگری که این روانشناس به آن اشاره دارد تاثیر کمبود ساختارهای شهری بر رفتارهای شهروندان است. به اعتقاد او شهرها در کشورهای جهان سوم بر اساس معیار، الگو و نیازها ساخته نمی شوند. مثال واضح این موضوع اتفاقی است که در ایستگاههای متروی تهران رخ می دهد؛ چراکه روزانه شاهد جابجایی میلیون ها مسافر با رفتارهای مختلف در این اماکن هستیم؛ در حالی که واگن های قطار به اندازه کافی نیست و این موضوع سبب فشار جمعیت، ناراحتی و در نهایت بروز روحیه ستیزجویانه در افراد می شود.

او شهر بوگاتا پایتخت کلمبیا را نمونه خوبی برای تاثیر مثبت زیرساخت های شهری در روحیه شهروندان می داند. اینچنین که حیدری می گوید در سال 2000 این شهر یکی از عقب مانده ترین، کثیف ترین، پر ازدحام ترین و پرخاشگرانه ترین شهرهای جهان بود. اما همان سال شهرداری انتخاب شد که اعلام کرد قبل از اینکه ساختارهای شهری را گسترش دهد می خواهد که مردم شادی داشته باشد.

به همین منظورگفت باید امکاناتی را که همه به آن نیاز دارند فراهم و 300 کیلومتر مسیر حرکت دوچرخه در شهر ایجاد کرد. هر هفته 10 ساعت همه اتوبان های شهر را بستند تا ناعدالتی اجتماعی از بین برود. سپس فضای عمومی و سبز بسیاری را احداث کرد و با این کار تمامی مشکلات شهر کم کم ناپدید شد.

ارتباط زیرساخت ها و روحیه

او در مقایسه ای تاکید می کند که زیرساخت های شهری ما با توجه به جمعیت موجود کافی نیست. در حالی ما مردم را به استفاده از حمل و نقل عمومی تشویق می کنیم که به اندازه کافی اتوبوس و واگن مترو نداریم. در نتیجه با توجه به این نقصان ها تنش های شهری هم افزایش می یابد. قطعا در صورتی که سیستم حمل و نقل عمومی گسترش یابد مشکلات موجود کاهش خواهد یافت. همچنین باید توجه داشت متخصصان سلامت روحی انسان ها بر این باورند که سلامت شهروندان تنهاد در گرو داشتن امکانات فضایی نیست بلکه در گرو این است که امکاناتی که مدیران شهری توزیع می کنند عدالت محور باشد.



بنابراین می توان نتیجه گرفت که بخشی از بداخلاقی های شهری نشات گرفته از ساختارهای شهری و بخش دیگری هم به کاراکترهای شخصیتی افراد مربوط می شود و افزایش پرخاشگری ها و روحیه ستیزجویانه در شهرها موضوعی است که نشان دهنده لزوم توجه بیشتر مسئولان ، کارشناسان و تحلیلگران این بخش است.

/

: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.