آشنایی با شش استان غربی ایران برای سفر در نوروز

خبرگزاری میزان - در این گزارش با ۶ استانغربی کشور از جمله آذربایجان غربی، کردستان، همدان، کرمانشاه، لرستان و ایلام برای سفر در نوروز آشنا می‌شوید.

استان آذربایجان غربی

آذربایجان غربی استانی مرزی در شمال غرب ایران است که در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و قدمت آن به پیش از اسلام بازمی‌گردد.

تاریخچه

در این منطقه حکومت‌های مختلفی وجود داشته‌اند تا این که قوم ماد به تدریج آذربایجان و بخش‌های دیگر نواحی غربی کشور را تصرف کردند. در آن زمان به آذربایجان، ماد کوچک گفته می‌شد.

در مورد نام آذربایجان دو روایت اصلی وجود دارد. برخی آن را صورت تغییریافته‌ای از آذرآبادگان به معنای سرزمین آتش می‌دانند؛ به این دلیل که بزرگ‌ترین آتش‌کده‌ی زرتشتی در این منطقه قرار داشته است.

برخی دیگر آذربایجان را برگرفته از نام سرداری به اسم آتورپات می‌دانند. سرداری که در زمان حمله‌ی اسکندر مقدونی، استقلال این منطقه را حفظ کرد و باعث شد حکومت اشکانیان در آن برقرار بماند. بنا بر همین روایت، این سرزمین به نام آن سردار آتروباتگان نامیده شد و بعد‌ها به آذربایجان تغییر نام داد.

جغرافیا

آذربایجان غربی سیزدهمین استان بزرگ کشور است و از شمال با نخجوان و ترکیه، از غرب با ترکیه و عراق، از شرق با آذربایجان شرقی و زنجان و از جنوب با کردستان همسایه است. مرز بازرگان در این استان تنها مرز ترانزیتی ایران با کشور ترکیه است.

این استان از تنوع اقلیمی خوبی برخوردار است. جنگل، کوهستان، دشت، مرتع و دریاچه‌های متعدد، زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی هستند.

آب و هوا

آب‌و‌هوای آذربایجان غربی تحت تاثیر جریان مرطوبی است که از سمت اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه می‌آید. در بعضی از ماه‌های سال و با رسیدن توده‌های هوای سرد، دما به شدت کاهش می‌یابد. کوه‌های مرتفع آذربایجان غربی تا حدی جلوی ورود توده‌های هوای باران‌زا را می‌گیرند با این حال این استان منابع آب کافی دارد.

بهار و تابستان زمان مناسبی برای سفر به بیشتر شهر‌های این استان به حساب می‌آید، با این‌حال بسیاری از گردشگران فصل‌های سرد را نیز ترجیح می‌دهند تا از منظره‌های متفاوت و برفی استان لذت ببرند.
شهرستان‌های استان آذربایجان غربی

آذربایجان غربی شانزده شهرستان دارد. ارومیه بزرگترین شهر و شوط کوچکترین شهر این استان است. شهرستان‌های دیگر این استان عبارتند از: اشنویه، پیرانشهر، تکاب، خوی، چالدران، چایباره، پلدشت، سردشت، سلماس، شاهین دژ، ماکو، مهاباد، میاندوآب و نقده.

ارومیه

ارومیه، شهری با تاریخی غنی و پرحادثه و میزبان مردمی با ادیان مختلف است. تنوع فرهنگی به ارومیه جلوه خاصی بخشیده است. مردم ارومیه به سه زبان ترکی آذری، کردی و فارسی سخن می‌گویند.

بدون‌شک مهم‌ترین جاذبه‌ی طبیعی منطقه، دریاچه ارومیه است. حتی با وجود خشک شدن بخش بزرگی از دریاچه و مشکلات زیست‌محیطی فراوان، بزرگ‌ترین دریاچه‌ی آب شور ایران هنوز هم زیبایی خود را حفظ کرده است.

پارک جنگلی شیخ تپه با منظره‌ای از تپه‌ی باستانی شیخ تپه، یکی از مکان‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شود.

مسجد جامع ارومیه یکی از مهم‌ترین آثار تمدن اسلامیست که از دوران صفویه به جای مانده است. بازار تاریخی ارومیه نیز یکی دیگر از آثار به جای مانده از دوره‌ی صفوی است که هنوز سبک معماری آن دوران را حفظ کرده است. 
بنای سه گنبد، کلیسای پطروس پولیس و مسجد مناره نیز بعضی دیگر از جذابیت‌های دیدنی این شهر هستند.

خوی

خوی با پیشینه‌ای کهن، شهر گل‌های آفتابگردان نام گرفته است، زیرا بزرگ‌ترین مرکز تولید دانه‌های آفتابگردان و کدو است.

پل خاتون که قدمتش به قرن دوازده هجری می‌رسد، مقبره‌ی علمدار، برج شمس تبریزی، بازار تاریخی، مسجد مطلب‌خان، امامزاده سید بهلول، کلیسای سورپ سرکیس و ساختمان شهرداری خوی برخی از دیدنی‌هایی هستند که توجه گردشگران را به خود جلب می‌کنند.

شاهین دژ

شاهین دژ که از شمال به آذربایجان شرقی و از جنوب به کردستان می‌رسد، محل زندگی اقوام مختلفی است. اقوام ترک و کرد، عشایر و اقلیت‌های ارمنی، زرتشتی و کلیمی در این استان زندگی می‌کنند.

شاهین دژ در ابتدا قلعه‌ای بوده است که زائران آتشکده‌ی آذرگشسب ساخته بودند. بزرگان زرتشتی که به آتشکده سفر می‌کردند، قلعه‌ای را به عنوان استراحتگاه در مسیر ساختند. در آن زمان شاهین و عقاب‌های دست‌آموز به عنوان نگهبانان قلعه استفاده می‌شدند. در نهایت قلعه بزرگ‌تر و به شهر تبدیل شد. در دوران پس از اسلام این شهر به نام صائین قلعه خوانده می‌شد، اما در دوران پهلوی به نام باستانی خود بازگشت.

دخمه‌ی بی‌بی کند از جمله آثار باستانی این شهر است که قدمتی چندهزارساله دارد. کوه پیرمحمد منطقه‌ی ییلاقی زیبا و یکی از جاذبه‌های طبیعی شاهین دژ است.

ماکو

ماکو، در نزدیکی مرز ایران و ترکیه، در یک دره واقع شده است و رودخانه‌ی زنگمار از این دره عبور می‌کند. این شهر به داش‌ماکو به معنای ماکوی سنگی معروف است چرا که دو طرف شهر را دیواره‌های سنگی عظیم احاطه کرده‌اند. بزرگترین کلاهک سنگی شهری ایران به شکل طبیعی در این شهر قرار گرفته‌است و شما را شگفت‌زده می‌کند.

شهر ماکو به همراه بازرگان، شوط و پلدشت بزرگ‌ترین منطقه آزاد ایران را شکل داده است؛ بنابراین تجارت و بازار‌های مرزی در این منطقه رونق فراوانی دارند.

جاذبه‌های طبیعی و تاریخی زیبایی در ماکو و اطراف آن وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از: منشور‌های بازالتی، کوه قیه و کلاهک سنگی، عمارت کلاه‌فرنگی، عمارت شیروخورشید، عمارت سردار ماکو، چشمه ثریا، زیباترین نمای قلل آرارات، بام ماکو، پل قلعه جوق، کلیسای زُر زُر و دریاچه سد بارون برخی از این جاذبه‌ها را تشکیل می‌دهند.

اقامت‌گاه‌ها

یافتن گزینه‌ی مناسب در میان هتل‌ها و اقامت‌گاه‌های شهر‌های بزرگ استان کار دشواری نخواهد بود. برای نمونه می‌توان به هتل پنج ستاره‌ی آنا در ارومیه و هتل دو ستاره شهریار در بازرگان اشاره کرد. اقامت‌گاه‌های بومگردی متعددی نیز در این استان وجود دارد که برای مثال می‌توان به اقامت‌گاه تخت سلیمان در تکاب و سلطان بَگلو در خوی اشاره کرد.

رستوران‌ها

تنوع رستوران‌ها در استان بالاست. اگر به غذا‌های سنتی و کباب علاقه داشته باشید، رستوران اوزون‌کباب مظفریه در ارومیه یک گزینه‌ی خوب برای شما است. رستوران کامران ماکو نیز انواع کباب‌ها و غذا‌های ایرانی را سرو می‌کند.

غذا‌های محلی

یکی از خوراک‌های پرطرفدار در آذربایجان غربی، اورمیه‌خورش نام دارد. غذایی که از ترکیب لوبیاچیتی، گوشت، بادمجان، سیب‌زمینی، غوره و گوجه‌فرنگی تهیه می‌شود.

آش‌دوغ یکی دیگر از غذا‌های مشهور است که در هر منطقه به سبک خاصی پخته می‌شود. آش‌دوغ آذربایجان شامل دوغ گازار، نخود، تره، جعفری، شوید و سیر تازه است.

کوفته مرغ نیز یکی از غذا‌های محلی آذربایجان است که از ترکیب فیله مرغ، لپه، مرزه و تره و تخم مرغ پخته می‌شود.

ارومیه یک غذای خیابانی مشهور به نام یِرالما کبابی دارد که در دکه‌ها و مغازه‌های مختلف یافت می‌شود. این غذا با سیب زمینی تنوری، تخم مرغ آب‌پز و سبزیجات محلی تهیه می‌شود.

سوغات

آذربایجان غربی سوغات متنوعی دارد. نقل و حلوای هویج و گردو معروف‌ترین سوغات استان به ویژه ارومیه هستند. باستخ یا لوزانک نیز یکی دیگر از شیرینی‌های مشهور این شهر است که بر پایه‌ی نشاسته تهیه می‌شود. عسل و تخمه آفتاب‌گردان این منطقه نیز کیفیت بالایی دارد و به عنوان سوغات شناخته می‌شود. هم‌چنین عرقیجات به ویژه عرق بیدمشک و بادرنجبویه، شهرت خوبی دارند.

صنایع دستی

بافت فرش و گلیم در اکثر شهرستان‌های آذربایجان غربی رواج دارد و یکی از صنایع دستی مشهور این شهر است.
منبت‌کاری و پیکرتراشی با چوب نیز از جمله صنایع دستی این استان است. رودوزی (هنری شبیه سوزن‌دوزی که با نخ‌های ابریشم انجام می‌شود)، چاپ سنتی و سفالگری نیز به عنوان بخشی از هنر‌ها و صنایع دستی این استان شناخته می‌شوند.

آداب و رسوم

تنوع اقوام و ادیان باعث شده است آداب و رسوم نیز در آذربایجان غربی بسیار متنوع باشد.

مردم این استان چهارشنبه سوری را بسیار باشکوه جشن می‌گیرند. این روز به ویژه در روستا‌ها سنت‌های خاصی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به شال‌اندازی اشاره کرد. در این مراسم جوانان به بام خانه‌های آشنایان می‌روند و دستمالی را از پنجره آویزان می‌کنند. صاحبخانه دستمال را پر از آجیل و میوه می‌کند و برای جوان‌ها دعای خیر می‌کند.

 سنت دیگر تفال زدن در این روز است. به این صورت که خانم‌ها در گوشه‌ای دور از چشم می‌ایستند، کلیدی زیر پای خود می‌گذارند و با حرف‌های رهگذران فال می‌گیرند.

استان کردستان

کردستان سرزمین سردی است که مردمانش دلی گرم دارند و میزبانی‌شان زبانزد است. معنای لغوی کردستان که اولین بار به طور رسمی در زمان سلجوقیان مورد استفاده قرار گرفته است، سرزمین کردهاست.

تاریخچه

پیشینه‌ی سرزمین کردستان به زمان ماد‌ها برمی‌گردد. در سال ۱۳۳۷ این استان به شکلی که امروز می‌شناسیم –با شهر‌های سنندج، قروه، گروس و سقز- تشکیل شد و اکنون پس از آخرین تقسیمات کشوری دارای ده شهرستان است؛ بانه، بیجار، سقز، سنندج، قروه، مریوان، دیواندره، کامیاران، سروآباد، دهگلان.

جغرافیا

کردستان سرسبز از شمال به استان‌های آذربایجان غربی و زنجان، از شرق به همدان و بخشی از زنجان، از جنوب به کرمانشاه و از غرب به عراق می‌رسد و مردمش به زبان کردی سخن می‌گویند، ناگفته نماند که در بخش‌هایی از این استان مردم به زبان آذری نیز حرف می‌زنند.

کردستان جنگل‌های زیادی دارد که بیشترشان در اطراف بانه و مریوان پراکنده شده‌اند. این جنگل‌ها انواع بلوط و درختان دیگر را در خود جای داده‌اند.

آب و هوا

این استان کوهستانی که تحت‌تاثیر آب‌و‌هوای مدیترانه‌ای قرار دارد در بهار و تابستان آب‌و‌هوایی خنک و معتدل دارد؛ بارندگی فصل بهار و بارش برف سنگین زمستانی به دلیل همین توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای است.
فصل‌های بهار و تابستان با میانگین دمای ۲۲ تا ۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد زمان مناسبی برای سفر به شهر‌های این استان است. با این‌حال دوستداران طبیعت برفی همیشه می‌توانند در زمستان به شهر‌های کردستان سفر کنند.

شهر‌های استان کردستان

سابقه‌ی طولانی، فرهنگ غنی، جشن‌ها، صنایع دستی شهر‌های مختلف استان، طبیعت بکر و جاذبه‌های دیدنی این استان را به مقصدی مهم برای گردشگران تبدیل کرده است. برخی از شهر‌های استان کردستان را با هم می‌بینیم.

سنندج

سنندج که میان رشته‌کوه‌های زاگرس و کوه آبیدر قرار گرفته مرکز استان است. شهر آب‌و‌هوایی سرد و تقریبا خشک دارد. قدمت آن را به پیش از میلاد مسیح نسبت می‌دهند. در زمان صفویه دژی در سنندج بنا شد و آبادانی از همان زمان در این منطقه آغاز و در زمان قاجار به اوج خود رسید. براساس نوشته‌های تاریخی نام شهر هم از همان دژ زمان صفویه یعنی «سنه‌دژ» برگرفته شده است.

وجود مسجد‌های بی‌شمار در شهر باعث شده سنندج به شهر مساجد یا مناره‌ها مشهور شود.

مسجد جامع سنندج –باقی‌مانده از دوران قاجار، مجموعه پارک تفریحی آبیدر با چندین باغ و یک سینمای روباز تابستانی، بازار سنندج که در قرن یازدم هجری ساخته شده، خانه‌ی کرد یا عمارت آصف که اکنون موزه‌ی مردم‌شناسی است و در زمان صفویه ساخته شده و در دوره‌های بعد کامل شده است، چهارباغ و عمارت خسروآباد، عمارت وکیل که قسمت‌هایی از آن در دوران زندیه و بخش‌های دیگر در زمان قاجاریه ساخته شده است، عمارت مشیردیوان، حمام خان، امامزاده هاجر خاتون، امامزاده پیر عمر، امامزاده پیرمحمد که بالای تپه‌ی قبرستان قدیمی شهر واقع شده است، عمارت مشیر، عمارت امجد‌الاشراف، دریا‌چه‌ی پشت سد قشلاق، دشت دهگلان، روستای نگل (در مسیر سنندج به مریوان)، روستای صلوات‌آباد، کوه کوچسار، کوه شیخ معروف، کوه مسجد میرزا، کوه ملا کاوه، کوه چرخ لان، کوه سراج‌الدین و پل قشلاق تنها برخی از دیدنی‌های این شهر تاریخی را تشکیل می‌دهند.

بانه

بانه در غرب کردستان سرزمین جنگل‌های بلوط است و البته جز آن درخت‌های گردو، گلابی وحشی، زالرالک و مازو را می‌توان دید. نام شهر از «بان» کردی به معنای بام گرفته شده که به ارتفاعات و موقعیت بانه اشاره می‌کند. بانه را به دلیل بازار‌های مرزی‌اش می‌شناسند، اما این شهر مکان‌های دیدنی زیادی نیز دارد؛ دشت‌ها و جنگل‌ها، غار سنگی حسین کوهکن که مردی با همین نام آن را ساخته است، غار شوی، کوه آربابا، پارک‌های کوهستانی دوکانان و پیرمراد، روستای هفتاش، روستای شوی، روستای مامال، روستای سبدلو، روستای نژو، روستای نجنه علیا و انواع مراکز خرید و پاساژ‌ها و... بسیاری مکان‌ها و جاذبه‌های دیگر را می‌توان در سفر به این شهر بازدید کرد.

مریوان

این شهر که در مسیر تیسفون به تخت‌سلیمان قرار داشته است، در زمان اشکانیان و ساسانیان مرکز توجه بسیار بوده و امروزه هم یکی از شهر‌های مهم استان کردستان است. در مورد اسم این شهر روایت‌های مختلفی وجود دارد از جمله این که مریوان زمانی محل تولید محصولات جنگلی مانند کتیرا و گز درختی بوده و مردمانی از اهل مرو برای تجارت و خرید این محصولات به منطقه می‌آمده‌اند و بعد در همین جا ساکن شده‌اند و نام مرویان روی این شهر گذاشته شده و به مرور زمان تغییر کرده است. برخی نیز می‌گویند وجود مرغابی‌های دریاچه‌ی زریوار باعث شده شهر را مراویان یا جای مرغابی بخوانند. مراوی در زبان کردی به مرغابی گفته می‌شود.
برخی جاذبه‌های دیدنی شهر عبارتند از: دریاچه‌ی زریوار که بزرگ‌ترین دریاچه‌ی آب شیرین کشور است، مجتمع پارک ساحلی زریوار، دشت بیلو، بازارچه‌ی مرزی مریوان، منطقه‌ی تفریحی قمچیان، روستای کانی‌سانان، قلعه‌ی ایمام یا قلعه‌ی مریوان، پل تاریخی گاران، کوه چهل‌چشمه، تفرجگاه ملاقوبی، حنگل‌های مریوان، اورامانات تخت، روستای درکی، کوه کانی چرمه، کوه سناسره، کوه میانه، کوه پیازه، سنگ‌نوشته‌ی اورامانات، کوه تخت و اماکن مذهبی و...

سقز

نام سقز -که در شمال کردستان واقع شده است- از قوم سکا‌ها برگرفته شده که در زمان ماد‌ها زندگی می‌کردند.
غار کرفتو، مسجد شیخ مظهر، تکیه بابا شیخ، شهر بازی پاپتوس، آرامگاه حاج حکیم نیلوفری، رودخانه‌ی سقز، دریاچه‌ی سد شهید کاظمی، مسجد شیخ حسن مولانا، قرآن تاریخی شیخ حسن مولانا، مسجد دومناره، حمام حاج صالح، قلعه‌ی باستانی زیویه، بازار مرزی بسطام، روستای تاریخی ترجان، منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی عبدالرزاق برخی از مهم‌ترین دیدنی‌های شهر هستند که گردشگران را به سقز دعوت می‌کنند.
پیست اسکی سقز هم برای کسانی که سفر‌های زمستانی و برفی را ترجیح می‌دهند، مکان تفریحی مناسبی است.

بیجار

قدمت بیجار به پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد و همسایگی با زنجان و آذربایجان غربی باعث شده بیشتر مردم بیجار به زبان ترکی سخن بگویند. شهر یکی از مراکز تولید گندم کشور است و به آن انبار غله باختر نیز می‌گویند.

رود سیروان، دشت بیجار، برج آجری اوشقون بابا، چشمه آب تلخ، قلعه قمچقای، منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی بیجار، برجی ینگی ارخ، برج اوچ گنبدخان، پل گل قشلاق، پل صلوات‌آباد، پل قجور، امامزاده عقیل، تپه سراب گرگین، تپه چغا، تپه قلعه، تپه قبا سرخ، مسجد خسروآباد گروس، قلعه قدیمی، قلعه بانو، امامزاده حمزه عرب، مقبره‌ی صاحبه خاتون، مقبره سید مسیب سید شکر، حمام یاسوکند، امامزاده خضر، چال تپه، چهارباغ گروس، بازار سنتی بیجار، پیست اسکی نسار و روستا‌های کوچک و بزرگ بسیار این منطقه، از عوامل شهرت این شهر هستند.

دیدنی‌های کردستان کم نیست؛ چشمه‌ی باباگرگر، منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی بدر و پریشان، پل فرهادآباد، آبشار سنگین‌آباد، غار و صخره‌های تاریخی فرهادتاش، دریاچه‌ی سراب کوثر، تپه‌های باستانی، مسجد دارالاحسان، دشت قروه، کوه پنجه‌علی، کوه حسین‌بک، حمام قصلان در قروه، روستای پالنگان کامیاران، دشت کامیاران، دشت امیرآباد و چشمه‌ی آب معدنی گواز کامیاران، آبشار گویله در مسیر مریوان به سقز، کوه آوالان، رود سیروان و بسیاری تپه‌ها، کوه‌ها و اماکن مذهبی در این استان هستند که می‌توانند به مذاق گردشگران مختلف خوش بیایند.

اقامت‌گاه‌ها

هتل‌ها و مهمانسرا‌های جهانگردی استان مکان‌های مناسبی برای اقامت مسافران هستند.

اقامت‌گاه بوم‌گردی واران روستای گلین، اقامت‌گاه بوم‌گردی تیشک در روستای دولاب، اقامت‌گاه بوم‌گردی ژین، اقامت‌گاه بوم‌گردی میرزا سعید اوباتو در دیواندره، اقامت‌گاه بوم‌گردی نشینگه بنار در مریوان مکان‌های مناسبی برای تجربه‌ی زندگی روستایی و بهره‌مندی از فضای سنتی کردستان به شمار می‌روند.

غذا‌های محلی

شلکینه که از آرد، شیرق، تخم‌مرغ و نمک تهیه می‌شود، قایرمه که با کنگر پخته می‌شود، خورش ریواس، خورش تره‌کردی، آش پرپوله، برونشین، آش سه‌نگه سیر، آش دانه‌کولانه، که‌لانه، آش عدس بلغور، آش دوغ کردی، آش دوغین، آش هالاو و ساوار فقط چند عنوان از غذا‌های محلی خوش‌مزه‌ای هستند که در شهر‌های مختلف این استان تهیه می‌شوند.

غلاف‌های نخود هم که روی چرخ دستی فروخته می‌شوند از تنقلات خوش‌مزه‌ی بانه و برخی مناطق دیگر هستند.

رستوران‌ها

برخی رستوران‌های شهر‌های کردستان عبارتند از: رستوران صدف و زیتون در سقز، رستوران مروارید، رستوران جهان‌نما، رستوران و سفره‌خانه‌ی آبیدر هم چند گزینه در سنندج هستند.
دکه‌های زیادی در بانه و شهر‌های دیگر سیب‌زمینی و تخم‌مرغ تنوری می‌فروشند. فروشندگان آن را با سبزی‌خوردن لای نان تافتون می‌پیچند و مناسب گردشگرانی است که اهل ماجراجویی و چشیدن طعم واقعی شهر‌ها هستند.

صنایع دستی

قالی‌های دست‌باف بیجار، بوکان، سنندج و افشار از مهم‌ترین صنایع دستی استان کردستان به حساب می‌آیند. گلیم سنه، نازک‌کاری روی چوب، کلاش (گیوه)، ساخت ابزار و آلات موسیقی از دیگر فعالیت‌های صنایع دستی استان است.

سوغات

نان شیرمال بیجار، کماج و حلوا سوهانی بیجار، انواع تخمه بوداده‌ی سقز، شیرینی‌های سنتی مانند بادام سوخته، شیرینی کنجدی گزانگبین و شکری، برساق، سقز، عسل و روغن طبیعی، نان برنجی، کاک، باسلوق، انواع خشکبار و مویز در کنار سوغات صنایع‌دستی از جمله مواردی هستند که می‌توان از شهر‌ها و مکان‌های مختلف کردستان تهیه کرد.

آداب و رسوم

مراسم زیادی از گذشته در کردستان اجرا می‌شده است. میرنوروزی، مراسم کوسه‌گردی، میرمیرین یا امیربهادری از سنت‌هایی هستند که امروزه کمابیش فراموش شده است.

مراسم سمنوپزان هنوز هم در برخی روستا‌ها صورت می‌گیرد.

مراسم پیر شالیار که قدمتی هزارساله دارد، هر سال پیش از چله‌کوچک انجام می‌شود. در آخرین چهارشنبه‌ی پیش از ۱۵ بهمن در اورامان‌تخت جشن سالگرد عروسی پیر شالیار برگزار می‌شود. در این مراسم گاو و گوسفند قربانی می‌کنند، دف می‌زنند و غذای نذری پخش می‌کنند. آرامگاه پیر شالیار در این منطقه قرار دارد و نقل می‌کنند که او دارای کرامت بوده و توانسته است دختر پادشاه بخارا را که کر و لال بوده به لطف خدا شفا دهد و در نهایت با وی ازدواج کند.

استان همدان

قدمت استان همدان را به دوران ماد‌ها نسبت می‌دهند. همدان اقوام مختلفی را در خود جای داده است که در تمام استان پراکنده شده‌آند. فارس و ترک در نیمه‌ی شمالی و لر و لَک در نیمه‌ی جنوبی استان روزگار می‌گذرانند. بخشی از مردم کرد کشورمان نیز در نیمه‌ی غربی و شمال غربی استان همدان زندگی می‌کنند.

 جغرافیا

استان همدان در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است. استان‌های کردستان، کرمانشاه، زنجان، لرستان و مرکزی همسایه‌های استان همدان هستند. رود گاماسیاب –یکی از بلندترین رودخانه‌های ایران- از درون آن می‌گذرد و قله‌ی الوند که در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده، معروف‌ترین کوه همدان است. همدان، تویسرکان، ملایر، کبودرآهنگ، بهار و نهاوند و رزن از شهر‌های مهم استان هستند.

آب‌وهوا

زمستان‌های سرد و برفی و تابستان‌های معتدل از ویژگی فصل‌های این استان است و تفاوت دمای زیادی بین دو فصل تابستان و زمستان همدان وجود دارد. قرارگرفتن دشت‌ها در مجاورت کوه‌های مرتفع باعث شده باد‌های شدیدی در این منطقه بوزند.

اگر از سرما فراری هستید، بهترین زمان سفر به همدان برای شما از اردیبهشت تا انتهای شهریور است. همدان در هر فصلی جاذبه‌ای برای شما دارد که به بهانه آن، راهی هگمتانه قدیم شوید.

شهر همدان

شهر همدان که محلی‌ها آن را هِمِدان می‌نامند، در دامنه‌ی کوه الوند واقع شده و شهری سردسیر است.

گذشته‌ی کهن این شهر باعث شده در سال ۱۳۸۵ به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران برگزیده شود. مردم این شهر فارسی را با لهجه‌ی همدانی حرف می‌زنند.

بنا به روایات موجود، تپه‌ی هگمتانه که شهر تاریخی هگمتانه در آن قرار داشته بخشی از حکومت ماد‌ها بوده است. هردوت، تاریخ‌نویس یونانی، نوشته است که این محل توسط پادشاه ماد به عنوان پایتخت انتخاب شده بود و البته بعد‌ها و در دوره‌ی هخامنشیان به عنوان پایتخت تابستانی از آن استفاده می‌شده است. همدان که در مسیر جاده‌ی ابریشم قرار داشته راه‌های اصلی مناطق غرب را به هم متصل می‌کرده و به همین دلیل همیشه از نظر بازرگانی اهمیت زیادی داشته است.

غار علیصدر –معروف‌ترین غار آبی ایران- نیز در این شهر و در روستای علیصدر قرار دارد. این غار که در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده در تابستان‌ها هوایی خنک دارد و در زمستان‌ها گرم است. بازدید از غار با قایق امکان‌پذیر است و خاطره‌ای فراموش‌نشدنی برای شما به یادگار خواهد گذاشت.

آرامگاه باباطاهر، آرامگاه ابوعلی‌سینا، آرامگاه عین‌القضات، عمارت باغ نظری و میدان امام تعدادی از دیدنی‌های همدان هستند. کتیبه‌ی گنجنامه در نزدیکی شهر، برج قربان، مجسمه شیرسنگی، گنبد علویان، مقبره استرومردخای، و روستای وَرکانه می‌تواند در لیست بازدید شما جا بگیرد.

ملایر

ملایر در جنوب شرقی استان همدان قرار گرفته است و بیشتر ساکنان آن به کشاورزی مشغول هستند. بخش زیادی از محصولات خشکبار این شهرستان مانند انگور و زردآلو صادر می‌شود.
گردشگرانی که به این شهر سفر می‌کنند اغلب از مناطقی مانند یخچال میرفتاح، شهر زیرزمینی سامِن، تپه نوشیجان، پارک سیفیه و بام ملایر، خانه‌ی لطفعلیان و مقبره‌ی سیف‌الدوله بازدید می‌کنند.

تویسرکان

تویسرکان از شهر‌های کوهستانی همدان است. می‌گویند «توی» و «سرکان» دو ده کنار هم بوده‌اند که فاصله‌شان چیزی حدود یک فرسنگ بوده است. به همین دلیل این منطقه به تویسرکان مشهور شده است. (توی در بسیاری از مناطق ایران به معنای نزدیک به کار می‌رود)

برخی هم باور دارند نام تویسرکان به قومی برمی‌گردد که در این ناحیه زندگی می‌کرده‌اند.

برخی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این شهر عبارتند از: کاروانسرای شاه‌عباسی، مسجد جامع سرابی، آرامگاه حیقوق نبی، مدرسه‌ی شیح علیخانی، خانه‌ی مسعودی، آرامگاه آرتیمانی، دره‌ی سِرکان، دره‌ی آرتیمان، مسجد شیح علیخان زنگنه و درخت دوهزار ساله.

بهار

بهار یکی از شهر‌های غربی استان همدان است. بیشتر مردم این شهر از راه ساخت و فروش صنایع دستی امرار معاش می‌کنند.

 در نوشته‌های قدیمی اوایل قرن پنج و شش هجری از این شهر با نام‌های بهار، چمن، قلعه بهار و مرغزار قراتکین نام برده شده است. برای خرید سوغاتی حتما سری به لالجین –پایتخت سفال ایران- بزنید. در سفر به بهار می‌توان از کاروانسرای تاج‌آباد و پل مهاجران بازدید کرد.

نهاوند

قدمت نهاوند به هزاره‌ی سوم پیش از میلاد و سکونت کاسی‌ها در آن می‌رسد. این شهر اکنون به طبیعت بکر و سراب‌هایش مشهور است. بیشتر جمعیت نهاوند را لر‌ها تشکیل داده‌اند. اقوام کرد و ترک هم در این شهر زندگی می‌کنند.
مقبره‌ی باباپیر، حمام حاج‌آقاتراب، مسجد جامع، مقبره‌ی لقمان‌بن مقرن، سراب گیان، سراب گاماسیاب و سراب فارسبان تعدادی از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان هستند.

اقامت‌گاه‌ها

در کنار هتل‌های زیادی که پذیرای مسافران است اقامت‌گاه‌های سنتی و بوم‌گردی نیز در این استان فعالیت می‌کنند. در این اقامت‌گاه‌ها می‌توان سراغ غذا‌ها و نوشیدنی‌های محلی هر منطقه را نیز گرفت. اقامت‌گاه بوم‌گردی مزداگرد در ۲۱ کیلومتری شهر همدان، آرتینا، آمادای، ورکانه در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی همدان، دهکده سنتی و اقامتی آقبلاق در روستای آقبلاق برخی از این اقامت‌گاه‌های استان همدان هستند.

غذا‌های محلی همدان

آش خشکبار که از ترکیب انواع برگه‌ی هلو، آلبالو خشک و آلو، سبزی آش، رشته و حبوبات درست می‌شود از غذا‌های محلی استان همدان است. آبگوشت قرمه، آش برنج همدان، آش اوماج، آش بادمجان ملایر، کوفته و سردوش همدانی، آش

هویج و جو و آش کاچی همدان برخی از غذا‌های مخلی این استان هستند.

آش سماق، کوفته نخودی و آش کلم‌قمری تویسرکان نیز از غذا‌های لذیذ و مشهور استان هستند.

رستوران‌ها

دیزی‌سرای آریاییان همان‌طور که از اسم آن پیداست محل مناسبی برای خوردن دیزی است. رستوران دلتا محلی برای خوردن غذا‌های ایرانی و محلی با قیمت و کیفیتی مناسب است/ رستوران کاکتوس، رستوران داریوش گنجنامه، باغ رستوران نعل اشکنه که در مسیر دریاچه‌ی عباس‌آباد قرار گرفته، موزه و سفره‌خانه‌ی سنتی حمام قلعه، رستوران میسان در تپه تفریحی عباس‌آباد و بریانکده پسر خوب تعدادی از رستوران‌های این استان هستند.

صنایع دستی

سفال‌گری، چرم‌سازی و دباغی، پوستین‌دوزی، صنایع دستی جوبی مانند معرق، منبت‌کاری و خراطی، سنگ‌تراشی، گلیم نهاوند و گیوه‌بافی، شیشه‌گری، مرواربافی ملایر و فرش‌بافی برخی صنایع دستی استان همدان هستند.
سوغات

آبگینه یا همان ظروف و اشیایی که به روش شیشه‌گیری سنتی تهیه شده‌اند را می‌توانید از استان همدان به ارمغان ببرید. علاوه بر این فرش، مبل و گیوه‌ی ملایر، گلیم‌های مشهور نهاوند، ظروف مسی و طلا‌کوب و نقره‌کوب و وسایل چوبی که با هنرمندی روی آن‌ها کار شده از دیگر سوغاتی‌های استان همدان هستند. چرمی‌جات، ظرف‌های مرغوب سفالی، حلوا لوزی، برساق -شیرینی همدان، خشکبار، گردوی تویسرکان، آب‌نبات قیچی، شیره‌ی انگور، باسلق ملایر، نقل تویسرکان، بادام، پشمک، سماق، کشمش و سایه‌خشک، نان‌چای، انگشت‌پیچ، نان‌گرده، حلوا زرده و بالاخره نان کماج را هم می‌توانید از شهر‌های مختلف استان به عنوان سوغات تهیه کنید.

آداب و رسوم 

فال سوزن تویسرکان، چره‌گردان و سمنوپزان جزء آیین‌هایی است که مردم استان همدان در فصل بهار انجام می‌دهند. آیین‌های شیرواره و خرمن‌کوبی در فصل تابستان، پاییزانه و قازیان در فصل پاییز و بالاخره چله‌کوچک، چله بزرگ و کوسه‌گلین نیز در فصل زمستان انجام می‌شود.

رخت‌بُران از دیگر آیین‌های مردم استان همدان است. در این مراسم زنان فامیل به خانه‌ی تازه‌عروس می‌روند تا اندازه‌ی او را برای لباس تعیین و برایش لباس تهیه کنند. صد البته که آن‌ها دست خالی به خانه‌ی عروس نمی‌روند و شیرینی‌هایی را به عنوان هدیه به عروس تقدیم می‌کنند.

استان کرمانشاه

استان کرمانشاه با جمعیت یک میلیون و نهصد هزار نفر (طبق سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵) نُهمین استان پرجمعیت کشور است. زبان‌ها و گویش‌های مختلفی مانند فارسی کرمانشاهی، کردی، کلهری، جافی، سورانی، اورامی و... از رایج‌ترین گونه‌های زبانی وگویشی استان کرمانشاه است.

این استان -به عنوان یکی از سکونت‌گاه‌های مهم مادها- بر سر مسیر‌های ارتباطی مهمی، چون جاده ابریشم قرار داشت. در زمان ساسانیان نیز یکی از مراکز مهم حکومتی به شمار می‌رفت و به همین دلیل یادگاری‌های زیادی از آن دوران مانند طاق بستان، کتیبه بیستون، معبد آناهیتا و... باقی مانده است. در زمان جنگ جهانی اول نیز برای مدتی به تصرف حکومت عثمانی و سپس به تصرف متفقین درآمد و در نهایت پس از تقسیمات کشوری، استان کرمانشاه اکنون دارای چهارده شهر اسلام‌آباد غرب، پاوه، ثلاث باباجانی، جوانرود، دالاهو، رَوانسر، سرپل‌ذهاب، سُنقُر، صحنه، قصر شیرین، کرمانشاه، کنگاور، گیلانغرب و هَرسین است.

جغرافیا

موقعیت جغرافیایی استان کرمانشاه در نقشه به صورتی است که از شمال به استان کردستان، از جنوب به استان لرستان و از شرق به استان همدان می‌رسد. همچنین استان کرمانشاه به عنوان یکی از استان‌های مرزی از سمت غرب به کشور عراق محدود می‌شود.

این استان در دامنه‌های شمال غربی رشته‌کوه زاگرس واقع شده و وجود بافت کوهستانی و دشت‌های مرتفع در بین کوه‌ها، پوشش گیاهی متنوعی را در این استان پدید آورده است.

آب و هوا

کرمانشاه از استان‌های کوهستانی کشور است که بین فلات ایران و جلگه بین‌النهرین واقع شده است. در میان شهر‌های مختلف استان کرمانشاه، قصر شیرین دارای آب‌وهوایی گرم‌تر و شهرهایی، چون سنقر و پاوه آب‌وهوایی سرد و کوهستانی دارند. بهترین زمان برای سفر به این استان از نظر شرایط آب و هوایی، بهار و تابستان است.

شهر کرمانشاه

شهر کرمانشاه که مرکز استان کرمانشاه است، از شهر‌های تاریخی و فرهنگی ایران به حساب می‌آید. این شهر با جمعیتی بالغ بر ۹۴۷۰۰۰ نفر (طبق سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵) پرجمعیت‌ترین شهر کردنشین ایران است.

کرمانشاه که در قدیم به «باختران» معروف بوده است، آثار تاریخی زیادی را در خود جای داده است. طاق بستان، کتیبه بیستون، مسجد شافعی‌ها، تکیه معاون‌الملک و تکیه بیگلَربِیگی از آثار تاریخی و دیدنی کرمانشاه هستند. همچنین باغ گل

کرمانشاه که دومین باغ گل ایران (بعد از باغ گل اصفهان) به حساب می‌آید از جاذبه‌های سیاحتی این شهر است.

اسلام‌آباد غرب

اسلام آباد غرب یکی دیگر از شهر‌های استان کرمانشاه است که به پایتخت جنگل‌های بلوطی ایران معروف است. اکثر مردم این شهر به زبان‌های کردی و کردی کلهری صحبت می‌کنند.

پاوه

پاوه از شهر‌های شمالی استان کرمانشاه است و در کنار کوهستان شاهو واقع شده است. اکثر ساکنان این شهر به گویش هورامی صحبت می‌کنند.
در حالی‌که برخی عقیده دارند واژه‌ی پاوه در گویش هورامی به معنای پایدار و ثابت است، برخی دیگر نیز نام این شهر را منسوب به سردار یزدگرد سوم می‌دانند که برای جلب حمایت اقوام کرد به این شهر سفر کرد و مورد احترام مردم قرار گرفت.

غار قوری‌قلعه، روستای هَجیج، تفرجگاه ویمیر و سراب روانسر از دیدنی‌های اطراف شهر پاوه هستند. ساختار پلکانی پاوه از دیگر جاذبه‌های این شهر به حساب می‌آید.

سرپل ذهاب

سرپل ذهاب از شهر‌های مرزی استان کرمانشاه است که در ۱۴۴ کیلومتری غرب کرمانشاه واقع شده است. سنگ نوشته‌ی «آنوبانی‌نی» که یکی از قدیمی‌ترین کتیبه‌های جهان و به نوعی اولین هنر معماری روی سنگ در قاره آسیا به شمار می‌رود، در این شهر قرار دارد. کتیبه‌ای که گفته می‌شود کتیبه بیستون دو هزار سال بعد و با الهام از آن خلق شده است.

 پیشهی اصلی مردم این شهر کشاورزی و دامداری است و گندم، جو، برنج و بنشن و کنجد از محصولات زراعی این شهر هستند.

اقامت‌گاه‌ها

برای اقامت در کرمانشاه، انتخاب‌های متعددی وجود دارد. هتل بین‌المللی لاله بیستون یک کاروانسرای قدیمی است که قدمت سیصدساله‌ی بنا و معماری سنتی آن نظر شما را جلب می‌کند. این هتل در سی کیلومتری شهر کرمانشاه و در پای دیواره شگفت‌انگیز بیستون واقع شده است. هتل پارسیان انتخاب دیگری است که به دلیل امکانات خوب هتل و نزدیکی آن به فرودگاه کرمانشاه برای قرار‌های کاری بسیار مناسب است. هتل جمشید نیز از دیگر اقامت‌گاه‌های کرمانشاه است که به غار قوری‌قلعه نزدیک است.

همچنین هتل ارم در پاوه، هتل امام رضا (ع) در قصر شیرین و هتل کورد در سقز مناسب کسانی است که قصد دارند در شهر‌های مختلف این استان به گشت و گذار بپردازند.

اقامت‌گاه‌های بومگردی ساتیار، هه‌ناز، داریان ستاره غرب و نگینِ هورامان در پاوه، مدرسه طبیعت و اقامت‌گاه بومگردی کیکم در کرمانشاه، اقامت‌گاه بومگردی زران و آرتین دینور در صحنه و در نهایت اقامت‌گاه بومگردی سابات کانی کچکینه در روانسر از دیگر مکان‌های اقامتی در شهر‌های مختلف این استان هستند.

رستوران‌ها

اگر به قصد امتحان کردن غذا‌های محلی کرمانشاه مانند دنده‌کباب و خورشت خلال به این استان سفر کرده‌اید، رستوران‌هایی مانند رستوران حیدری در طاق بستان، رستوران چلچله در خیابان برق و رستوران بین‌المللی شایلی در رفعتیه کرمانشاه انتخاب‌های مناسبی هستند. آش عباسعلی را هم می‌توانید در رستوران تیمچه در میدان جوانشیر امتحان کنید.

غذا‌های محلی

کرمانشاه لیست بلند بالایی از غذا‌های محلی را به خود اختصاص داده است. در صدر این لیست دنده‌کباب قرار دارد که با دنده‌ی گوسفند، پیاز، سیر، فلفل سیاه، سماق، رب گوجه‌فرنگی، لیموترش، جعفری طبخ می‌شود.

خورشت خلال نیز از غذا‌های محلی این استان است که در مهمانی‌های مهم و رسمی حتما در سفره میزبان به چشم می‌خورد. این خورشت کرمانشاهی با گوشت گوسفندی، خلال بادام، زرشک سیاه و زعفران تهیه می‌شود.

آش عباسعلی را هم نباید از یاد برد. یک وعده غذایی کامل و مقوی که با آب قلم و گوشت مغز ران گوساله تهیه می‌شود.

صنایع دستی

از صنایع دستی شهر کرمانشاه می‌توان به گلیم‌بافی، گیوه‌بافی، جاجیم‌بافی و ساخت ساز‌های سنتی اشاره کرد. کاشی هفت‌رنگ، موزائیک‌کاری، حجم‌سازی و تراش سنگ همه از صنایع دستی اسلام‌آباد غرب هستند. هم‌چنین شهرستان دالاهو به چاقوسازی، فلزکاری و ساخت ساز‌های سنتی مانند تنبور و سه‌تار معروف است. در پاوه نیز پارچه‌بافی، نساجی و سبد بافی رونق دارد.

سوغات

شاید بتوان گفت معروف‌ترین سوغات کرمانشاه، شیرینی‌های آن است.
نان برنجی که در دو نوع ساده و زعفرانی تهیه می‌شود، کاک، نان خرمایی و روغن حیوانی کرمانشاهی، کنار گلیم و جاجیم سوغات این منطقه را کامل می‌کنند.

آداب و رسوم

از آداب و رسوم استان کرمانشاه می‌توان به جشن نوروز اشاره کرد که برای اهالی این استان اهمیت زیادی دارد. خانه‌تکانی، آتش‌افروزی، چیدن سفره‌ی هفت سین و پخت شیرینی‌های محلی با عطر و طعم روغن کرمانشاهی برای قرار دادن در سفره هفت سین، از آداب و رسوم اهالی کرمانشاه برای خوشامدگویی به بهار است.

سر زدن به نو عروس با عنوان «نو عید» از دیگر رسم و رسوم اهالی کرمانشاه است. در اولین روز بهار خانواده‌ی داماد برای نوعروس شان که در دوران نامزدی به سر می‌برد، هدیه‌ای تدارک می‌بینند و برای تبریک عید به خانه‌ی پدر و مادر عروس می‌روند.

استان لرستان

لرستان سرزمین چشمه‌ها، سراب‌ها، تالاب‌های متعدد و آبشارهاست و در غرب ایران قرار گرفته است. از اهمیت تاریخی آن همین بس، که در موزه ملی ایران، تنها استانی است که یک بخش از چهار بخش موزه را به خود اختصاص داده است.

تاریخچه

یافته‌های باستان‌شناسی، استان لرستان را یکی از اولین سکونت‌گاه‌های انسان معرفی می‌کنند. ماد‌ها و پس از آن سکا‌ها اولین اقوامی بودند که در این منطقه ساکن شدند.

مردم لرستان به گویش‌های مختلف لری –لری بختیاری، لری خرم‌آبادی و گویش مخصوص بروجرد- سخن می‌گویند. بخشی از استان هم به زبان لَکی حرف می‌زنند.

جغرافیا

سرزمین کوهستانی لرستان با استان‌های همدان و مرکزی از شمال، اصفهان از شرق، خوزستان از جنوب و کرمانشاه و ایلام از غرب همسایه است. مرز باریکی در جنوب شرقی نیز آن را به چهارمحال‌و‌بختیاری وصل می‌کند.

درختان نارون، بلوط، بادام و گردو در این استان بسیار دیده می‌شود. سراسر لرستان را رشته کوه زاگرس در بر گرفته است. اشترانکوه، گرین، قالی‌کوه، چهل‌نابالغان برخی از کوه‌های این استان را تشکیل می‌دهند.

لرستان که ۲۰درصد آب‌های کشور را در خود دارد، یکی از استان‌های پر آب کشور به شمار می‌رود.

آب و هوا

آب‌و‌هوای استان متغیر است و آن را چهارفصل می‌نامند. به عنوان مثال وقتی شمال لرستان برفیست، در جنوب آن هوایی بارانی و نه‌چندان سرد حکمفرمایی می‌کند. خرم‌آباد که مرکز این استان است آب‌و‌هوایی معتدل دارد، بهارش از اسفند آغاز می‌شود و تابستانی زودرس دارد که از اردیبهشت پدیدار می‌شود.

بهار و مخصوصا اردیبهشت از بهترین زمان‌های سفر به این منطقه است.

شهر‌های استان لرستان

برخی از شهر‌های مهم لرستان عبارتند از: خرم‌آباد، بروجرد، دورود، کوهدشت، الیگودرز، پلدختر و الشتر.

خرم‌آباد

خرم‌آباد شهری با تاریخی کهن است. این شهر در عصر ساسانی اهمیت بسیاری داشته است. روایت‌ها حاکی از آن است که خرم‌آباد در تمدن ایلامی به نام خایدالو شهرت داشته است و بعد‌ها شاپور دوم ساسانی شهر شاپورخواست را روی خرابه‌های این شهر ساخته است.

خرم‌آباد شهر رنگ‌هاست؛ زنان جوان لر لباس‌ها و سربند‌هایی با رنگ‌های زنده می‌پوشند و سالمندان طرح‌های ساده و سربند‌های سیاه و سفید را انتخاب می‌کنند. کت مخلمی‌ای که زنان روی لباس‌شان می‌پوشند و کُلَنجَه نام دارد، با یراق‌دوزی و نواردوزی تزئین شده است. لباس مردان ساده‌تر است و پیراهن‌شان اغلب از کرباس سفید است.

قلعه‌ی فلک‌افلاک، مناره‌ی آجری، گرداب سنگی، بام لرستان، پل شاپوری، پارک جنگلی مخمل‌کوه، دریاچه‌ی کیو، پارک جنگلی شورآب، سنگ‌نبشته‌ی خرم‌آباد، مقبره‌ی زید‌ابن علی، بقعه‌ی شجاع‌الدین خورشید و آبشار‌های متعدد مانند آبشار نوژیان، آبشار سرکانه، آبشار افرینه، آبشار وارک، برخی از دیدنی‌هایی هستند که گردشگران را به این شهر می‌کشانند.

بروجرد

بروجرد دومین شهر پرجمعیت لرستان است. بروجرد هم مانند خرم‌آباد تاریخی کهن دارد. شهر زمستان‌هایی پربرف و تابستان‌هایی معتدل دارد. بروجرد شهری صعنتی و بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی ورشو در کشور است.

تپه‌ی قرق که یکی از کهن‌ترین آثار باستانی شهر است و بنا به برخی روایت‌ها پیشینه‌اش به عصر نوسنگی برمی‌گردد، منطقه‌ی گلدشت، مسجد جامع، مسجد سلطانی، امامزاده جعفر، خانه‌ی تاریخی کمال‌الدین طباطبایی که به موزه تبدیل شده است، خانه‌ی مصری، ارگ بروجرد، تپه‌ی چغا، پل قلعه‌ی حاتم، بوستان فدک، باغ پرندگان و روستای کرکی خان برخی از دیدنی‌های این شهر قدیمی را تشکیل می‌دهند.

دورود

دورود در شرق استان لرستان، معادن سنگ زیادی را در خود جای داده است. راه‌آهن سراسری کشور از این شهرستان بسیار زیبا عبور می‌کند و همین مسئله گردشگران زیادی را به این منطقه جذب می‌کند. دامپروری، کشاورزی و صنایع و کارخانه‌ها از وسایل امرار معاش ساکنان این شهر هستند.

آبشار بیشه، آبشار وقت ساعت، دریاچه‌ی گهر، تفرجگاه باباهور، رود سزار، آبشار دره‌ی اسپر، دشت لاله‌های واژگون رزستان دورود، کوه پریز، کوه قارون، تالاب ازگن، غار منو و غار مرده از دیدنی‌های جذاب این شهر هستند.

کوهدشت

نقاشی‌های دوازده‌هزارساله‌ی غار میرملاس و نقش‌های غار هومیان و دیگر آثار کشف‌شده در این منطقه، قدمت کوهدشت را به سالیان بسیار دور نسبت می‌دهند. در نوشته‌های حمدالله مستوفی از این شهر به نام کوزشت یاد شده است. کشاورزی و دامداری شغل اصلی مردم کوهدشت است.

شهر حدود ۳۳۰ اثر تاریخی ثبت‌شده‌ی ملی دارد؛ معبد سرخ دم لری، معبد سرخ دم لکی، قلعه‌ی زاغه، قلعه‌ی کوهزاد، قلعه‌ی چنگری، نقش‌های صخره‌ای هومیان و میرملاس و غار بتخانه برخی از این آثار هستند.
منطقه‌ی جنگلی بلوران، دره‌ی سرطرحان، منطقه‌ی سد هاله و تنگه‌ی شیرز ار مکان‌های دیدنی طبیعی کوهدشت به حساب می‌آیند.

الیگودرز

الیگودرز با آب‌و‌هوایی سرد و کوهستانی در شرق استان قرار گرفته است. براساس یک روایت نام این شهرستان از ترکیب آل و گودرز به وجود آمده است؛ خاندان گودرز. در این روایت پیشینه‌ی مردم الیگودرز، به گودرز پهلوان شاهنامه می‌رسد.

الیگودرز به شهر لاله‌های واژگون و آبشار مشهور است. برخی از دیدنی‌های شهر عبارتند از: آبشار آب سفید، آبشار چکان، دشت لاله‌های واژگون، دریاچه‌ی شط تمی، قالی‌کوه، شیر‌های سنگی، آبشار و دره‌ی چکان و کوه تمندر.

پل دختر

این شهرستان در جنوب استان واقع شده است و نامش را از پل باستانی و محکمی می‌گیرد که در زمان ساسانیان بناشده است.
غار کلماکره، تالاب‌های متعدد، پل دختر، پل گاومیشان، مقبره‌ی حیات‌الغیب، غار کوگان، جنگل‌های بلوط و رودخانه‌ی کشکان تنها برخی از دیدنی‌های شهر هستند.

اقامت‌گاه‌ها

هتل رنگین‌کمان و هتل عطر در خرم‌آباد، هتل زاگرس و هتل امیرکبیر در بروجرد، هتل آسمان الیگودرز، هتل ایران‌زمین شهرستان دورود و هتل آزادی کوهدشت برخی از هتل‌های این استان را تشکیل می‌دهند.
اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی گلچهران در بروجرد، اقامت‌گاه بوم‌گردی شهید رجایی در کیلومتر ۴۵ آزادراه پل زال و در مسیر خرم‌آباد به اندیمشک و اقامت‌گاه بومگردی ریتون سام الیگودرز مناسب تمام کسانیست که می‌خواهند در سفرشان به این استان، حال‌و‌هوایی محلی را تجربه کنند.

غذا‌های محلی

لرستان سرزمین کباب است، وجود دام‌های بسیار در این منطقه باعث‌شده گوشت به غذای اصلی ساکنان آن تبدیل شود. آن‌طور که می‌گویند کباب مشهور این استان در بروجرد یافت می‌شود و پس از آن نوبت به خرم‌آباد و دورود می‌رسد.
آش ترخینه، خوئک و جگروَز، چزنک رغو که نوعی نان روغنیست که از نان فطیر و روغن حیوانی به نام رغو تهیه می‌شود، آش کلونک الیگودرز، آش شله ماش دورود، آش گوشت خرم‌آباد، شامی کوو، خورش کلیه ترش یا قلیه ترش، سغدو، دلمه‌ی برگ مو بروجرد، آش پرشکه، آبگوشت دوگوله دودار، پرتله که آشی مخصوص مراسم مذهبیست، گوله‌ریزه یا همان خوراک گوشت قلقلی و بالاخره خورش سیب درختی را در سفر به این استان باید چشید و طعمش را به‌خاطر سپرد.

بستنی سنتی بروجرد هم از آن خوراکی‌هاییست که نباید از دست داد!

رستوران‌ها

کبابی رضایی، رستوران پدرسالار و جوجه کباب سنتی حاج شفیع برای خوردن کباب و جوجه‌کباب در بروجرد مکان‌های مناسبی هستند.
رستوران قدیمی شمشاد در خرم‌آباد ماهیچه‌های خوش‌طعمی سرو می‌کند. رستوران‌های زعفران طلایی و رنگین‌کمان هم از رستوران‌هایی هستند که گردشگران به سراغ‌شان می‌روند.
سفره‌خانه‌های آلاچیق در خرم‌آباد، فیل‌وفنجان در بروجرد و شقایق در الیگودرز مناسب افرادیست که می‌خواهند به سفره‌خانه بروند.

صنایع دستی

صنایع دستی استان لرستان در سه گروه عشایری، روستانی و شهری قرار می‌گیرند. در این میان تولیدات عشایری بیشتر به مصرف خانواده می‌رسد و کم‌تر به بیرون عرضه می‌شود. با این‌حال صنایع دستی عشایری عبارتند از: قالی و گلیم، سیاه‌چادر، هور و هور اسبو.

رنگرزی، جاجیم‌بافی و قالی و گلیم هم از صنایع دستی روستایی هستند.

نمدمالی، ورشوسازی، قلم‌زنی و خراطی از دیگر صنایع دستی این استان هستند.

سوغات

عسل، روغن حیوانی دلفان، نان ساجی و شیرینی آردی خرم‌آباد، نان شیرمال و حلوا ارده‌ی بروجرد، کلوچه و سمنوی بروجرد، برساق، کاک و انواع حلوا تعدادی از سوغاتی‌های خوش‌طعم لرستان هستند.

آداب و رسوم

از موسیقی و رقص زیبای لری که بگذریم به آداب و رسومی می‌رسیم که در مکان‌های مختلف استان دیده می‌شوند.

خانه‌تکانی یا در گویش لری گردیله، در این استان آداب و رسوم خود را داشته است. در قدیم مردم از روز اول اسفند با کاسه‌ای آب، چراغ و یک جلد قرآن به استقبال خانه‌تکانی می‌رفتند.

نوروزخانی هم در زمانی که هنوز خبری از رادیو و تلویزیون نبود در این استان باب بوده است؛ افراد باسواد سوار بر اسب در روستا‌ها و شهر‌ها می‌گذشند و آمدن نوروز را با خواندن اشعاری نوید می‌دادند.
الفه و برات، چهل‌منبر روز تاسوعا -از آیین‌های محرم و آیین شب یلدا از دیگر رسوم قدیمی این استان هستند.

مذهب مردم لرستان شیعه جعفری است و گروهی نیز که به اهل حق معروفند و دارای اعتقادات و آداب و رسوم مخصوص به خود می‌باشند در شهر‌های نورآباد و کوهدشت زندگی می‌کنند.
گویش مردم لرستان بیشتر لری، لری بختیاری و لکی است. لک‌ها بیشتر در نورآباد، الشتر، کوهدشت و بخش چغلوندی بسر برده و لر‌ها در بالاگریوه و کوهدشت و اطراف خرم‌آباد و لر‌های بختیاری در الیگودرز، ازنا و دورود سکونت دارند.

استان ایلام

استان ایلام در دامنه غربی سلسله جبال زاگرس قرار دارد. سرزمینی با آب و هوای متنوع و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کهن که به عروس زاگرس مشهور است.

تاریخچه

براساس اسناد تاریخی، این استان بخشی از تمدن باستانی عیلام بوده است. آثار تاریخی و کتیبه‌های باستانی موجود در شهر، نشانه‌ای از قدمت ایلام هستند. پیش از دوره‌ی پهلوی، به این استان لرستان پشتکوه گفته می‌شد، اما در دوران پهلوی، با توجه به پیشینه تاریخی‌اش، آن را ایلام نامیدند.

جغرافیا

استان ایلام با مساحتی در حدود ۲۰۱۳۳ کیلومتر مربع از نظر مساحت در رتبه بیست و دوم کشور قرار می‌گیرد. این استان از شمال با کرمانشاه، از جنوب با خوزستان، از شرق با لرستان و از غرب با کشور عراق همسایه است. ایلام ۴۲۰ کیلومتر خط مرزی با کشور عراق دارد. بخش قابل توجهی از جمعیت استان ایلام زندگی عشایری دارند.
مناطق شمال و شمال شرقی استان ایلام کوهستانی و مرتفع هستند و نواحی جنوبی و غربی را زمین‌های کم‌ارتفاع تشکیل داده‌اند. همین مسئله باعث تنوع جاذبه‌های طبیعی در آن شده است.

آب و هوا

استان ایلام به سه منطقه‌ی آب‌وهوایی تقسیم می‌شود: بخش‌های کوهستانی شمالی و شمال شرقی با آب‌و‌هوای سرد و زمستان‌های طولانی، بخش‌های میانی با آب‌و‌هوای معتدل و جلگه‌های غرب و جنوب غربی با آب‌وهوایی گرمسیری.

شهرستان‌های استان ایلام

استان ایلام از ده شهرستان ایلام، آبدانان، ایوان، بَدره، دره‌شهر، دهلران، چَرداوُل، مَلِکشاهی، مهران و سیروان تشکیل شده است که در ادامه به معرفی چند شهر می‌پردازیم.

ایلام

شهر ایلام در شمال غربی این استان و در حصار کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی قرار گرفته است و آب و هوای معتدلی دارد. از جمله آثار تاریخی ایلام می‌توان به قلعه‌ی والی و کاخ فلاحتی اشاره کرد که از آثار به جا مانده از دوران قاجار هستند.

پارک جنگلی چغاسبز یکی از مناطق گردشگری ایلام است که شهر بازی و امکانات رفاهی دیگری نیز در آن وجود دارد.
سنگ‌نوشته‌ی قوچعلی در میدان ارغوان، قلعه‌ی اسماعیل‌خان، منطقه‌ی تخت‌خان، تالاب چکر، دره ارغوان، تپه‌ی ورکبود و تفرجگاه جنگلی ششدار بعضی دیگر از دیدنی‌های هستند.

آبدانان

چهارمین شهر پرجمعیت استان ایلام، شهرستان آبدانان نام دارد. طبیعت بکر و زیبای این شهر و جاده‌ی پرپیچ و خمی که به جاده جالوس شباهت دارد، از مهم‌ترین ویژگی‌های این شهر به شمار می‌روند. آبدانان یعنی جایی که در آن تالاب و برکه‌ی آب فراوان وجود دارد.

در سفر به آبدانان چشمه‌های آب گرم، آبشار ماهوته و دریاچه‌ی دوقلوی سیاه‌گاو یا سیاگ‌او را نباید از دست داد.

قلعه ها‌ی باستانی پشت قلعه و هزاردَر از جمله جاذبه‌های تاریخی این شهر هستند. قلعه‌ی هزاردَر (هزار درب) مربوط به دوران ساسانی است و از نوع معماری آن می‌توان حدس زد که برای مقاصد نظامی استفاده می‌شده است.

دهلران

دِهلُران در جنوب شرقی استان قرار گرفته است و وسیع‌ترین مرز مشترک را با کشور عراق دارد. با توجه به این که بیشتر ساکنان این شهرستان لر‌ها بوده‌اند، این منطقه دهلران نامیده شده است.
تمدن دهلران بسیار دیرینه است. آثار یافته شده از تپه‌های علی‌کش و چغاسفید به دوران نوسنگی برمی‌گردند. چشمه‌ی قیر و غار خفاش را می‌توان به عنوان جاذبه‌های طبیعی دهلران مطرح کرد. غار خفاش محل زندگی و تجمع هزاران خفاش است و چشمهی قیر که در نزدیکی غار خفاش قرار دارد، یک حوضچهی طبیعی سیاه‌رنگ است که از آن قیر می‌جوشد! مجموعه این آثار به همراه چشمه‌های آب گرم دهلران یکی از آثار طبیعی-ملی ایران است که توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست محافظت می‌شود.

ملکشاهی

شهرستان مَلِکشاهی منطقه سکونت ایل ملکشاهی بوده است. نام این ایل از امیر ملکشاه سلجوقی گرفته شده است که در این منطقه حکومتی به راه انداخته بود. از جمله آثار تاریخی این شهر می‌توان به قلعه‌ی‌جوق و نقش برجسته‌ی گل‌گل ملکشاهی اشاره کرد.

تالاب سیاب درپوش یکی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان ملکشاهی است که در جنوب غربی این شهرستان قرار دارد. دمای آب این تالاب حداقل ۱۴ درجه سانتی‌گراد است. این منطقه جزء مناطق ییلاقی شهر به شمار می‌رود.

اقامت‌گاه‌ها

هتل سه ستاره زاگرس در منطقه چغاسبز و هتل دو ستاره دالاهو در خیابان فردوسی از اقامت‌گاه‌های خوب استان ایلام هستند. در این استان اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی زیبایی نیز وجود دارند. برای نمونه می‌توان به اقامت‌گاه بام سراب در شهر ایلام، اقامت‌گاه کبیرکوه در دره شهر و اقامت‌گاه شریف در چرداول اشاره کرد.

رستوران‌ها

رستوران قبایل در شهر ایلام، غذا‌های سنتی سرو می‌کند و کباب‌برگ آن معروف است. رستوران پدیده نیز در مرکز شهر ایلام واقع شده است و انواع کباب‌ها و خورش‌های سنتی را طبخ می‌کند.

غذا‌های محلی

یکی از خورش‌های معروف ایلامی، خورش تره‌کوهی است. این خورش شباهت بسیاری به قرمه سبزی دارد. مواد اصلی این خورش گوشت گوسفندی، لپه یا لوبیا و تره‌کوهی است.
مکش نیز از غذا‌های مشهور این استان است. مواد اصلی این غذا را برنج محلی به نام عنبربو، آلو بخارا و کشمش پلویی تشکیل میدهند.

دنده‌پلو یکی دیگر از غذا‌های محلی ایلام است. برای پخت این غذا دنده گوسفند را با روغن کف قابلمه می‌گذارند و سپس برنج آبکش‌شده، پیازداغ و زیره و دارچین را روی آن می‌ریزند و پلو را دم می‌کنند.

پونه‌ی کوهی در منطقه ایلام فراوان یافت می‌شود. عطر و طعم بسیاری از غذا‌های ایلامی تحت تاثیر این گیاه است. برای نمونه می‌توان به گوجه‌پونه اشاره کرد؛ یک غذای گیاهی و سالم که از ترکیب برنج محلی، گوجه، پیاز، زردچوبه و پونه کوهی تهیه می‌شود.

کوفته‌سیرابی یکی دیگر از خوراک‌های مشهور استان ایلام است. این کوفته با سیرابی چرخ‌کرده، آرد، روغن حیوانی، پیاز و گیاهان معطری مانند آویشن، پونه کوهی و ترخون پخته می‌شود.

سوغات

ایلام صنایع دستی و خوراکی‌های متنوعی دارد که سوغات این استان محسوب میشوند. از شیرینی‌های محبوب این استان میتوان به بِژی‌بَرساق، کله‌کنجی و حلوای بَگِل اشاره کرد. بنه یا پسته کوهی، برنج عنبربو، عسل و روغن محلی از دیگر محصولات این استان هستند که مورد توجه گردشگران قرار میگیرند.

صنایع دستی

گیوه و گلیم برجسته از جمله صنایع دستی مشهور این استان هستند. در گلیم برجسته، زمینه‌ی کار با سبک رایج گلیم بافته می‌شود و نقش‌ها را با گره کامل قالی می‌بافند. همین مسئله باعث برجسته شدن طرح و نقش‌ها می‌شود و جلوه‌ی زیبایی ایجاد می‌کند.

به عنوان یک نمونه‌ی دیگر از هنر ایلامی می‌توان به نمدمالی اشاره کرد. با توجه به رواج دامداری در این استان، ماده‌ی اولیه نمد، یعنی پشم گوسفند، همیشه در دسترس است. زیرانداز، کلاه و پالتوی نمدی حاصل کار نمدمالان است.

اِحرامی‌بافی نیز یکی از هنر‌های عشایر و روستاییان ایلام است. پارچه‌هایی با طرح‌ها و رنگ‌های ملایم که از ترکیب پشم و پنبه بافته می‌شوند. احرامی در گذشته بیشتر به عنوان سجاده استفاده می‌شد، اما اکنون جنبه‌ی تزئینی نیز پیدا کرده است و به عنوان رومیزی یا دیوارکوب هم از آن استفاده می‌شود.

آداب و رسوم

یکی از سنت‌های مهم استان ایلام مراسم جشن شب یلدا است. قبل از شروع جشن خانم‌ها در کنار هم جمع می‌شوند و شیرینی‌های محلی میپزند. شب جشن نیز همه در خانه‌های بزرگان فامیل جمع میشوند، به قصه‌ها گوش میکنند یا به بازی‌های محلی مانند پرقوچ (گل یا پوچ) و چیزان میپردازند.

یکی از عقاید رایج مردم منطقه این است که هرکس شب یلدا بخوابد، تا آخر سال همیشه خواب میماند و از کار عقب میافتد.

انتهای پیام/