جزئیات سانحه آنتونف ۱۴۰ منتشر شد/ مقصر کیست؟

محمد شهبازي به تشريح آخرين نتايج بررسي سانحه ايران ۱۴۰ پرداخت و گفت: طبق ماده ۳۱ آئين نامه بررسي سوانح و حوادث هوايي (غيرنظامي) مصوب سال ۱۳۹۰ هيات وزيران، سازمان هواپيمايي كشوري بايد در سالگرد سانحه نسبت به تهيه گزارش نهايي يا گزارش موقت اقدام كند.

وي افزود:به دنبال وقوع سانحه هواپيماي آنتونف ۱۴۰ در مردادماه سال گذشته، سازمان هواپيمايي كشوري با تشكيل تيم بررسي سانحه، متشكل از ۱۱ كارگروه از متخصصين مجرب اقدام به بررسي اين سانحه كرد.

شهبازي گفت: به موازات بررسي اين سانحه توسط تيم مذكور برابر الزامات بين المللي مندرج در ضميمه شماره ۱۳ پيمان شيكاگو، سازمان هواپيمايي كشوري ضمن اطلاع رساني به سازمان بين المللي هواپيمايي كشوري(ايكائو) و كشورهاي ذيربط تمهيدات لازم را جهت حضور نمايندگان كميسيون بررسي سانحه كشورهاي مشترك المنافع، شركت آنتونف (طراح هواپيما)، شركت موتورسيچ و پروگرس (طراح و سازنده موتور هواپيما)، شركت طراح سيستم كنترل موتور و شركت طراح ملخ هواپيما فراهم كرد.

وي اضافه كرد: بنابراين آنها نيز در بررسي سانحه مذكور مشاركت كردند و در بررسي اين سانحه همچنين از توان و امكانات تعدادي از شركت هاي داخلي و متخصصين صنعت هوايي كشور از جمله متخصصين شركت هسا، شركت طراحي و ساخت موتورهاي توربيني، شركت پارس و ... بهره گرفته شد.

مسئول بررسي سانحه هواپيماي آنتونف ۱۴۰ تصريح كرد: پس از بررسي هاي اوليه؛ گزارش مقدماتي بررسي سانحه در ۳۷ صفحه در تاريخ ۹۳/۰۸/۱ تهيه و به مبادي مربوطه ارسال شد و پس از آن تيم بررسي سانحه نسبت به تكميل بررسي ها به منظور مشخص كردن زواياي مختلف اين سانحه اقدام كرد.

شهبازي افزود: در اين فرايند بقاياي لاشه هواپيما مورد بررسيهاي دقيق كارشناسي قرار گرفت و برخي از قطعات به كارگاه ها و آزمايشگاه هاي داخلي جهت انجام آزمايشات مختلف ارسال شد. موتور سمت راست، واحد كنترل سوخت( FCU)، توزيع كننده سوخت و قطعات ديگر بطور كامل باز شده و مورد بررسي هاي فني  و تحليل قرار گرفت.

وي ادامه داد: بررسي ساير مستندات و مدارك هواپيما و شواهد عيني و همچنين اطلاعات جعبه هاي سياه هواپيما و مكالمات مراقبت پرواز بصورت موشكافانه توسط متخصصين داخلي بررسي شد و همچنين فرآيند و نحوه عمليات نجات، اطلاعات هواشناسي و غيره مورد بررسي و ارزيابي كارشناسي قرار گرفت.

مسئول بررسي سانحه هواپيماي آنتونف ۱۴۰ يادآورشد: در مراحل مختلف كارشناسان خارجي با سفر به ايران ضمن بازديد از لاشه هواپيما و بررسي  اطلاعات FDR و CVR (جعبه هاي سياه) هواپيما در امر بررسي اين سانحه مشاركت كردند.

شهبازي ابرازداشت: در مرحله اخير كه نمايندگان كمسيون بررسي سانحه كشورهاي مشترك المنافع، شركت طراح سيستم كنترل موتور و شركت طراح و سازنده ملخ هواپيما حضور داشتند، تيم بررسي سانحه يافته هاي خود در ارتباط با بررسي اين سانحه، خصوصا گراف هاي تهيه شده از جعبه سياه هواپيما را به تيم خارجي ارائه و اقدام به تبادل نظر با طرف هاي مذكور كرد.

وي اظهارداشت: تيم بررسي سانحه مشكلات مربوط به عملكرد هواپيما، موتور و سيستم هاي مختلف آنرا در اين سانحه مطرح و نظر تيم خارجي را جويا شد كه در اين ارتباط تيم خارجي اظهارنظر در مورد برخي يافته هاي تيم بررسي سانحه را موكول به بررسي هاي تكميلي كرد.     

مسئول بررسي سانحه هواپيماي آنتونف ۱۴۰ افزود: تيمي متشكل از كارشناسان بررسي سانحه با سفر به كشور اكراين و حضور در شركت طراح هواپيما ضمن تبادل نظر با شركت سازنده پيگير دلايل برخي از اشكالات و عملكرد نامناسب هواپيما و سيستم كنترل موتور آن شد و همچنين به منظور انجام آزمايشات تكميلي بر روي محفظه احتراق موتور هواپيما قطعه مذكور به آزمايشگاه پيشرفته كشور روسيه ارسال شد كه در حال حاضر برخي از آزمايشات تحت نظارت كارشناسان تيم بررسي سانحه انجام و مقرر است پس از تكميل آزمايشات گزارش  تحليلي آن تحويل تيم بررسي سانحه شود.

شهبازي گفت: تاكنون در مجموع بيش از ۳۰ هزار نفر ساعت كاركارشناسي در ارتباط با اين سانحه انجام شده كه خلاصه نتايج اين بررسي ها در تاريخ ۲۳/۰۳/ ۱۳۹۴ در قالب يك گزارشي تكميلي در ۷۲ صفحه تهيه و به مراجع ذي صلاح و مربوطه ارسال شده است.

وي، خاطرنشان كرد: در طول اين مدت از نقطه نظرات متخصصان صنعت هوانوردي و شركت هاي مختلف نيز در بررسي سانحه استفاده شد و حتي سناريوهاي ارائه شده توسط آنها خصوصا  شركت سازنده هواپيما (هسا) به دقت مورد بررسي هاي كارشناسي قرار گرفته است.

مسئول بررسي سانحه هواپيماي آنتونف ۱۴۰ به تشريح سناريوهاي مطرح شده پيرامون دلايل از دست رفتن موتور هواپيما پرداخت و گفت: طبق بررسي هاي انجام شده سناريوي ارائه شده مبني بر اينكه جريان مغشوش ناشي از هواپيماي جلويي (wake turbulence) باعث از دست رفتن موتور اين هواپيما شده است، در بررسي هاي دقيق كارشناسي تيم بررسي سازمان هواپيمايي كشوري، رد شد و نظريه تيم بررسي سانحه سازمان نيز پس از ارائه به طرف هاي خارجي مورد تاييد تيم كميسيون بررسي سوانح كشورهاي مشترك المنافع و شركت آنتونف نيز قرار گرفت.

شهبازي گفت: عملكرد سيستم كنترل الكترونيكي موتور هنگام از دست رفتن موتور نامناسب بوده و اين موضوع تاثير زيادي در وقوع اين سانحه داشته است. عملكرد نا صحيح اين سيستم باعث شده است،  هشدار از دست رفتن موتور به شكل صحيح و به موقع به خلبانان پرواز داده نشود و از طرف ديگر ملخ اين موتور نيز با تاخير فدر(feather) شده است.

وي با بيان اينكه بررسي هاي پارامترهاي جعبه سياه (FDR) توسط تيم بررسي سانحه از عملكرد غير متعارف اين سيستم در حين از دست رفتن موتور حكايت دارد افزود: بررسي هاي تكميلي در اين خصوص نشان داد كه عملكرد نامناسب اين سيستم مي تواند دليل از دست رفتن موتور باشد لذا پس از تكميل بررسي ها، يافته هاي تيم بررسي سانحه در اين خصوص به طرف هاي خارجي نيز منتقل شد.

مسئول بررسي سانحه هواپيماي آنتونف ۱۴۰ گفت: براساس آزمايش هاي انجام شده بر روي محفظه احتراق موتور در داخل كشور وجود شكستگي در پوسته محفظه احتراق در اثر ضربه ناشي از سانحه ايجاد شده و وجود ترك در آن قبل از وقوع سانحه  تاييد نشد با اين وجود به پيشنهاد طرف خارجي و به منظور انجام آزمايش هاي تكميلي، اين قطعه به آزمايشگاههاي مجهز كشور روسيه ارسال و مقرر شده است نتايج آن به زودي در اختيار تيم بررسي سانحه قرار گيرد.

شهبازي تصريح كرد: ساير مسائل مربوط به اين سانحه از زمان بارگيري تا زمان سقوط و حتي سوابق و مستندات هواپيما، مربوط به قبل از بروز اين سانحه به دقت توسط تيم بررسي سانحه تجزيه و تحليل شده است كه در گزارش نهايي ارائه خواهد شد.

وي گفت: عملكرد نامناسب سيستم كنترل موتور (SAO ۲۰۰۰) همزمان با از كار افتادن موتور سمت راست، حدود ۲ ثانيه قبل از جدا شدن هواپيما از سطح باند دليل بروز اين سانحه بوده است. البته عوامل ديگري از جمله عدم رعايت دستورالعمل هاي مربوط به محاسبه وزن بار و مسافر(وزن برخاست بيش از حد مجاز هواپيما) وجود بادجانبي با مولفه باد پشت بالا ، دماي بالاي هوا و سرعت تصميم به برخاست( VR) كمتر از مقدار تعيين شده در كتاب هواپيما، عملكرد خلبانان و همچنين وزن خالي بالاي اين هواپيما در بروز اين سانحه موثر بوده اند.

وي با اشاره به تاثيرگذار بودن سوخت گيري بيش از مقدار مورد نياز براي اين پرواز در افزايش آتش سوزي بعد از برخورد هواپيما به زمين افزود: قرار بود شركت آنتونف ظرف ده روز پس از برگزاري جلسات كارشناسي اخير گزارش خود را ارائه داده و به سوالات تيم بررسي سانحه پاسخ دهد و همچنين گروه دوم از كارشناسان تيم بررسي  به كشور اكراين اعزام شوند كه تاكنون به دليل عدم اعلام آمادگي شركت آنتونف اين گروه اعزام نشده اند ولي برابر پيگيريهاي انجام شده مقرر است تيم مذكور به زودي به كشور اكراين اعزام شوند.

شهبازي، ابراز داشت: پيش نويس گزارش نهايي با توجه به مقررات و الزامات بين المللي تهيه شده كه پس از دريافت نتايج آزمايش هاي تكميلي محفظه احتراق از روسيه، پاسخ سوالات تيم بررسي از طراح در خصوص عملكرد نامناسب موتور و سيستم هاي كنترل آن و نقطه نظرات شركت آنتونف، اين گزارش تكميل و به كشورهاي مربوطه ارسال مي شود.

وي تاكيد كرد: كشور هاي مذكور حداكثر ظرف مدت ۶۰ روز فرصت دارند كه نظرات خود را بصورت مكتوب به تيم بررسي سانحه ارائه كنند و گزارش نهايي پس از دريافت اين نقطه نظرات احتمالي تكميل و براي  ايكائو و ساير مبادي مربوطه ارسال مي شود.

مسئول بررسي سانحه هواپيماي آنتونف ۱۴۰  پيش بيني كرد كه  پيش نويس گزارش نهايي ظرف يك ماه و نيم آينده تهيه و براي كشورهاي روسيه و اكراين ارسال شود.